Teenkstairen (Gimiindi Söl)

Faan Wikipedia
(Widjerfeerd faan Teenkstairen (Söl))
Söl'ring


Ön di List fan di Kultuurteenkstairen ön Sylt-Ost wiar ali Teenkstairen āpskrewen, wat ön di Gimiindi Söl tö finj sen.
Di Tērpsnaamen stön diarbi (Ofskrewen: 2007). Ön't Jaar 2023 ken em di List bal ek muar lees, aurdat em iinfach en List eeđer Alfabeet töhopklüđert heer, hur em da twert aur't Ailön jaaget uur.

Di Skelter mut em uk fan priwaat Teenkstairen maaki (§ 23, Tenkstairengisets fan Sleeswig-Holstiin).

Ārichsem[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
1 Dorfstraße 18 Uunihüs me Busemskiin Des Hüs es forkoopet uuren, en nü skel diar noch en Prunkstek fan maaket uur (2011).
2 Uaster Reeg 9 Uunihüs Des Hüs es jit iin ön Sölring Hunen.
Di Skiin es fuar't Forhüüring ütbecht.

Dikjen-Deel (Raantem)[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
3 Mermung Weesterlön en Raantem, nai bi Raantem-Beken Eidem-Fügelkui

Kairem[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
4 St. Severin-Sērk en wat diarbenen es. Di St. Severin-Sērk es en evangelisk-lutherisk Sērk ön Kairem.
Jü es eeđer Severin fan Köln nēmt, wat ön't 4.Jaarhönert diar Bisjop wiar.

St. Severin es fuar't Miist lik tö di Sērken ön Niiblem/Föör en üp Pelworem. Di trii Prötjihüüsinger sen fan jen Architekt en temelk tö di salev Tir becht uuren. Di Architekt kür üp Hingst fan Pelworem hentö Kairem ruar.
Kairem, Niiblem, Pelworem ein di holten Sērk ön Tāting üp Eidersteet staan ek bluat sa gur üs jüst ön jen Reeg, ja sen uk sa gur üs lik fiir ütenachtler[1].

Di Sērk staant en bet of fan Kairem ön di hoogst Punkt fan di Sölring Geest. Ön des Plaats es fuar dat Kristendom en Odinheligdom wesen. 1240 uur di Sērk dat jest Maal iin ön en Uurkundi skrewen.

Ön't Jaar 2010 uur di Torn Stiin fuar Stiin döörluket en ali Stiiner nii fastmaaket. Dat Taak en di Taakstaal kām nii, en da kür ön di Hualev fan di Süđersir di ual Ponen weđer nomen uur (Önerst Skelt).

Sērkhof me Wal en en Walstiiner
Greevstiiner bit hentö 1870 Ön di Sērkhof fan Kairem sen aur di Maaten fuul Greevstiiner fan't 19. Jaarhönert tö bilukin.

5 Am Kliff 4 Uunihüs
6 Am Kliff 13 Ual(-friisk) Hüs Des es dit Hüs fan C. P. Hansen, en dit heer hi di Foriining fuar Sölring Sprak en Wiis fuar di Foriiningsaarber dönen.
7 Am Kliff 19 a Museum
8 Bahnhofstraße 3 Uunihüs
9 Bahnhofstraße 17 "Koptainshüs"
10 C.-P.-Hansen-Allee 11 Turnhali
11 Erich-Johannsen-Wai 8 Uunihüs Em weet ek sa rocht, hur'ling dit rocht es: Ön des Hüs staant en "8", en dit staant bi di Takerwai.

Ön di Bechningskaart fan di Gimiindi staant Numer "4" fuar des Hüs.
Ön di Huk fan Erich-Johannsen-Wai en Takerwai staant en Hüs me di Numer "4" en en Skelt: "Takerwai 4".
Ön di Bechningsplaan staant et üs "Erich-Johannsen-Wai 8".
Di Skelter sen nü sa jir iinbecht, dat et eeđer dit giar, wat ön di Hüüsinger skrewen staant.
Hat kür jaa wiis, dat di Straatennaamen maal foranert uuren sen.

12 Frachtenstegelk 2 Uunihüs
13 Gaat 9 Uunihüs
14 Gaat 11 Uunihüs
15 Gurtstig[2] 16 Uunihüs me Wal en Walstiiner
16 Gurtstig 21 Uunihüs Iin ön des Hüs es ön di soowentiger Jaaren en Dochter wesen.
17 Gurtstig 32 Uuni- en Gisjeftshüs Ön des Hüs pasi uk di skrewen Skelter tö't Hüs, aurdat di me di Hunen maalet sen.
18 Gurtstig 34 Ual Tērpsskuul Ön di soowentiger Jaaren wiar jir en Barbiir benen, leeterhen en Klokenmaaker en nü uur diar Kluađer forkoopet.
19 Gurtstig 36 Uunihüs En Hüs, hur em gaar ek rocht weet, weđer diarbenen jen uunet of dit forhüüret uur.
Wan em di Forkiir ön di Huk biluket, ken em höm nönt diarfan sa rocht fuarstel.
20 Gurtstig 54 Uuni- en Gisjeftshüs Fan "Landschaftliches Haus" es nü "En Juweel ön Kairem" uuren, dat di Lir man wat fuarhaa.
21 Hoyerstig 1 Weewelhof Fan fjuur Miljoonen ön es em noch diarbi.
Des "Koptainshüs" skel forkoopet uur.
454
(3.4.2023)
Kairem Ingiwai 1 "Uthlandfriesisches Haus" Diar es sa fuul ön ombecht, dat em fan "uthlönsk Hüs" ek fuul sjocht.
Kairem Ingiwai 1
22 Kirchenweg 4 Uunihüs
23 Kirchenweg 24 Friisenhüs
24 Kirchenweg 30 Uunihüs
25 Pröstwai 22 Friisenhüs
26 Takerwai 1 "Takerhüs" Bi di Takerwai es dit ek iinfach en knipsi dat rocht Hüs fuar di Hüsnumer.
Di Numern staan ek aural diarbi!
Dit es man uk ek sa slem, aurdat di Takerwai dach fuar't Miist öner Teenkstairensküül staant.
27 Takerwai 2 Uunihüs
28 Takerwai 3 Wal me Walstiiner Hat es en bet swaar öntönem, dat diar sa "Sjithööler" ön di Jüchel set.
29 Takerwai 3 Uunihüs
30 Takerwai 4 Uunihüs Mal techtwukset, üs sa aaft!
31 Takerwai 5 Uunihüs Iin ön des Hüs sen jit Sölringer tö finj!
32 Uwe-Jens-Lornsen-Wai 1 Friisenhüs
33 Uwe-Jens-Lornsen-Wai 7 Friisenhüs; nü Uunihüs
34 Weidemannweg 1 Uunihüs Des Hüs staant töögenaur fan Gurtstig 36.
Diarbenen uur Kluađer forkoopet.

Dit heer jens Jens Mungard jert, en fuar di Düür liit en Snöfelstiin aur höm.

35 Weidemannweg 4 Uunihüs Jirbenen es fuar't Miist forhüüring fuar di Baarilir.
36 Westerhörn 1a-b Friisenhüs Hat wiar en bet swaar tö se, hur Numer 1b es.
37 Westerhörn 2 Uunihüs Ön des Teekööv es langsen wat luas, en hat es fuar't Miist ek sa iinfach en köör me di Wain diar langs.

Wan em hentö di Bechstofkraamer wel, da skel em om di Huk, hur di Weelen staan.

Muasem[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
38 Haawerlön Sērk St. Martin en wat diarbenen es
Haawerlön Sērkhof me Wal en Walstiiner
Haawerlön Holten Glokentorn
Haawerlön Greevstiiner bit hentö 1870
39 Gungwai 3 Wohnhaus Dit önerst Hüs es ek öner Teenkstairenküül; dit heer di Numer 1. Dit Skelt blift man jir staan, dat em sjocht, hur'ling dit Taak fan Friisenhüs jert.
Dit Boowerst es di rocht Numer 3, en dit waar me masi Miljoonen Euro nii āpbecht. Aur di Wunter wiar dit iinpaket en waar me Gas bi Temperatuur hölen. Dit Hüs heer me dit, wat diar wesen es, nönt, man uk gaar nönt muar tö dön (se uk Biskriiwing bi't Skelt) en docht uk ek muar üs Teenkstair - mesken diarfuar hur dit ek jert.

Diar uunet likert nemen.

40 Gurtmuasem 1 Uthlönsk Hüs; ütbecht Iin ön des Hüs es bit hentö di soowentiger Jaaren Buererii bidrefen uuren (Fuar't Miist Hingster en Nuaten).

Eeđer't Forkoopin es fan di ual Warev ek muar fuul tö se, alis "wechkultiviaret".

Di Skiin es ön di söstiger Jaaren önbecht uuren. Des es nü tö Uuningen ombecht.

41 Hooger Wal 29 Uthlönsk Hüs; ütbecht
42 Nösistig 11(?)[3] Uthlönsk Hüs; ütbecht
43 Skelinghörn 15 Uthlönsk Hüs; ütbecht
44 Tērpstig 13 Uthlönsk Hüs

45 Tērpstig 89 Uthlönsk Hüs; ütbecht

Tinem[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
46 Kampende 21 Uthlönsk Hüs Wan em des Hüs jens naier biluket, da sjocht em, dat et möögelk es, dat en ual Hüs sin ain Hunskreft haa en dach fan ual'ing Tiren fortel ken.
Ön des Hüs sen aural maritiime Saaken önbecht, sa üs Bütenleechters en Tampen, en senerlig es uk di snewit Klöör.

Kampende 21 jit, noch töhop me dit Hüs, wat ön di taust Reeg diarachter staant, "Haus Kategatt".

47 Kampende 52 Uthlönsk Hüs Des es dit Hüs fan Famiilie Egel wesen. Helmut Egel wiar ön di soowentiger Jaaren fan't 20 Jaarhönert Büürfööger fan di Gimiindi Sylt-Ost, wat nü tö di Gimiindi Söl jert.
Dit güül Könststofskelt diarfuar weeget, dat et nü tö Baarilir forhüüret uur. Wan em eeđer sa'n Teenkstair luket, da kumt ditdiar Skelt ek rocht töpas.
48 Munkmarscher Chaussee 300 Fliigerhali me Aurskot fan Beton (Hali 25) Di Aurskoten fan di Torner sen sa stabiil becht, dat em diar uk Kanuunen üp henstel kür.

Hali 25, Hali 28 en di Plaats diarfuar sen en "Ensemble", wat üs Teenkstair töhopjert.

49 Munkmarscher Chaussee 300 Fliigerhali me iirsern Stölper (Hali 28) Di Düüren hingi ali töhop, sa üs en Ziehharmoonika.
Luki uk eeđer di Bidrach aur di Fliigerhalen 25 en 28
50 Munkmarscher Chaussee 300 Plaats fuar di Fliigerhalen Di Plaats wiar jit ek tö knipsi, aurdat diar Swaarheren fan hok Hualevbaakti me di Gimiindi wesen sen, wat jam diar āpdönen haa üs di jest Mensken (Luki uk öner Engelsk Kiino (Söl))

Di Gimiindi heer al bislöten en riiv di Halen of. Ja meen, dat dit me di Teenkstairensküül ek sa swaar luastöuur es.
Nü wel ja noch hol Rocht bihual, en diaraur mut em ek muar hentö di Teenkstairen gung.

52 Munkmarscher Chaussee 300
Wesen Teenkstair
Engelsk Kiino Dit Engelsk Kiino waar ombi 2012 ofrewen en renaturiaret. Nü ken di Gimiindi Söl "Ökopunkti" forkoop, aurdat diar nönt muar staant.
Engelsk Kiino (Söl')
Engelsk Kiino (Söl')
Engelsk Kiino (Söl')
Engelsk Kiino (Söl')

Weesterlön[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
53 Kirchenweg Baanhofsbechning Weesterlön (Söl) Di Baanhof ön Weesterlön es sawat üs di Hauptbaanhof fan Söl.
Di Baanhof es becht uuren, üs di Mērskbaan omliar uur. Des giar bit hentö di 1920er Jaaren hentö Deenemark, en fan des Tir giar't ön Naibel lefts om hentö Söl.
Bahnhof Westerland Innenansicht
Bahnhof Westerland Innenansicht
54 Kirchenweg Sērk St. Niels en wat diarbenen es Di St. Niels-Sērk wiar aur lung Tiren die Meren fan Weesterlön, wat nü "Ual-Weesterlön" jit.
Jü es rocht rik ütstafiaret, aurdat Koptaini en üđer Lir me Jil holpen haa.
Kirchenweg St. Niels Sērkhof me Wal en Walstiiner
Kirchenweg St. Niels Greevstiiner bit hentö 1870
55 Andreas-Nielsen-Straße 1 Reerhüs Iin ön't wesen Kuurhüs es nü dit Reerhüs, die Spölibaank en di "Ual Kuursaal". Ditdiar Hüs es 1896 / 1897 becht uuren (Jugendstil).
56 Baanhofsareaal 1 Lokomotiiwenhüs me Draiskiiv Jerer kür di (Damp-)Lokomotiiwen ek ön biiring Rochtingen kür, en diarom skul di omdrait uur. Di kür uk ek sa lung Waien söner döörlukin laap.

Diarom wiar en Lokomotiiwenhüs nöörig, hur didiar Damploks döörluket en omdrait uur kür.
Fan di Weetertorn bitö kür ja Weeter fo fuar jaar Damp tö maaki.

57 Baanhofsareaal 2 Weetertorn Ditdiar rund Baakstiinbechning es 21,8 m hoog. Di Weeterten boowen ön es ek fuul gurter üs dit, wat diaröner staant.
Dat Ponentaak heer masi Huken (Polygoon).
Di jest Tir sen diar bluat tau Ringi fan Wininger wesen: Jen wiar boowen, jüst öner't Taak, jen wat liiger, jüst öner di Weeterten. Fiiđer önern wiar bluat hok smeel Winingern iinbecht.
Wasserturm
Wasserturm
58 Boysenstraße 3 Uuni- en Gisjeftshüs
61 Brönswai 5 Uthländisches Haus Sa sjocht et üt, wan jen en Hüs becht en teeft, bit dat dat ual Hüs töhopfalt. - Lir fan Nedersaksen, üs dit ütsjocht.

2011 stön dit diar jit, 2023 wiar diar nönt muar fan tö keen.

Ön't Jaar 2011
Ön't Jaar 2011
Ön't Jaar 2023
Ön't Jaar 2023
62 Fischerweg 31 ehem. Bauernhaus Ek iinfach tö finj, ek iinfach en maaki en Skelt diarfan.
Des Hüs, rocht gur törocht, uur fuar't Forhüüring nomen.
63 Friesische Straße 69 Uthlönsk Hüs Ön di Listi staant Numer 69, man dit ken ek öngung.
Numer 69 sen nii Hüüsinger.
64 Gaadt 4 Gaststätte Bi des Gasthüs es di Kaart ek üp Sölring skrewen, man dach üp Platdütsk.
80 Johann-Möller-Straße 38 Pension
87 Keitumer Chaussee 10 Wohn- und Geschäftshaus En Hüs, wat me fuul Lefhair törochtmaaket es.
Ön di Nacht es diar fan büten altert Leecht ön.
88 Kirchenweg 21 Polizeiinspektion (ehem. Amtsgericht) mit Gefängnishof Das ehemalige Amtsgericht wurde im Jahre 1904 erbaut. Im ehemaligen Gerichtssaal befindet sich eine geschnitzte Holzdecke.
Polizei Westerland
Polizei Westerland
Polizei Westerland
Polizei Westerland
Polizei Westerland
Polizei Westerland
89 Lornsenstraße 1 Wohnhaus
90 Munkmarscher Chaussee 1 Wohnhaus
98 Nordmarkstraße 10 Wohnhaus "Forhaaling iin ön histoorisk Ambienti" - fuar des heer jir jen Jil ütdönen. Hat kür wiis, dat dit me dat dailk Hüs ön di Puan-Stöven-Wai töhopjert (Diar stön di salev Hunwerker-Wain)
99 Osthedig 15 Uthländisches Haus; erw.
107 Puan-Stöven_Weg 16 Uthländisches Haus En Grünjstek, wat em höm üp Söl gaar ek muar fuarstel ken, en tau Gaartaarberers trinjom't Hüs ön di Gang.
Mal dailk törocht, man hart inoch tö bilukin - alis iinwukset.
108 St. Nikolaistraße Kirche St. Nicolai mit Ausstattung
109 Stadumstraße 9 Wohnhaus Wan't sa dailk törocht kumt, es't fuar't Miist ön freemer Hunen.
Hat jeft da uk Freemern, wat gans gur forstuun, hur'ling san Hüs ütse skel.
110 Stadumstraße 17 Uthländisches Haus Hat jeft da uk Freemern, wat forsjuk, sawat üs Sölring töhop tö fo.
Dit sjocht da sa üt üs üp ditdiar Plastikskelt, wat ön di Wal staant. Waarskiints Nordrhein-Wandaalen.
111 Süderstraße 10 Wohnhaus Ek uthlönsk, man dach en faini ual Hüs; fan ombi 1880.

Marinesiedlung (Weesterlön)[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Marinesiedlung es wan't Militeer becht uuren.
Dit wiar fan di 30er bit hentö di 50er Jaaren, en di Uuningen wiar fuar di Aarberers bi't Militeer.
Wan di Bundsweer fan Söl wechging, heer dat KLM (Kommunales Liegenschaftsmanagement) di Hüsen aurnemen, dat di Uuningen förter tö Sölringer önberen uur kür.
Di Hüüsinger sen langsen en bet senerk wesen. Nü ken di sa gau uk ek ofreten uur, aurdat di öner Teenkstairensjuts staan.

Nr. Laag Ofitsieli Biteekning Biskriiwing Skelter
59 Boy-Truels-Straße 5 Marinesiedlung: Wohnhaus
60 Boy-Truels-Straße 7 Marinesiedlung: Wohnhaus
65 Graf-Spee-Straße 1 Marinesiedlung: Wohnhaus
66 Graf-Spee-Straße 3/5 Marinesiedlung: Wohnhaus Heliginj ön di Graf-Spee-Straat.
Jir jeft et niin Baarilir, en wan dach, da sen di bluat tö Bisjuk.
67 Graf-Spee-Straße 7/9 Marinesiedlung: Wohnhaus
68 Graf-Spee-Straße 8 / 10 Marinesiedlung: Wohnhaus
69 Graf-Spee-Straße 11 / 13 Marinesiedlung: Wohnhaus
70 Graf-Spee-Straße 12 / 14 Marinesiedlung: Wohnhaus
71 Graf-Spee-Straße 15 / 17 Marinesiedlung: Wohnhaus
72 Graf-Spee-Straße 16 / 18 Marinesiedlung: Wohnhaus
73 Graf-Spee-Straße 19 Marinesiedlung: Wohnhaus
74 Graf-Spee-Straße 20 Marinesiedlung: Wohnhaus
75 Graf-Spee-Straße 21 / 23 Marinesiedlung: Wohnhaus
76 Graf-Spee-Straße 22 / 24 Marinesiedlung: Wohnhaus
77 Graf-Spee-Straße 25 / 27 Marinesiedlung: Wohnhaus
78 Graf-Spee-Straße 26 / 28 Marinesiedlung: Wohnhaus
79 Graf-Spee-Straße 30 Marinesiedlung: Wohnhaus
81 Kampstraße 49 / 51 Marinesiedlung: Wohnhaus En Bispöl fuar di Hüüsinger, wat ön di Kampstraat staan.
Kampstraat
Kampstraat
82 Kampstraße 53 / 55 Marinesiedlung: Wohnhaus
Kampstraat
Kampstraat
83 Kampstraße 57 Marinesiedlung: Wohnhaus
84 Kampstraße 59 Marinesiedlung: Wohnhaus
85 Kampstraße 61 / 63 Marinesiedlung: Wohnhaus
Kampstraat
Kampstraat
86 Kampstraße 65 Marinesiedlung: Wohnhaus Fan Uasten jit des Hüs Kampstraat 65,
fan Nuurđen Waldstraat 1.
Kamp/Waldstraat
Kamp/Waldstraat
91 Norderstraße 58 Marinesiedlung: Wohnhaus Jit en Straatentoch öner Teenkstairensküül.
Kamp/Waldstraat
Kamp/Waldstraat
92 Norderstraße 60 / 62 Marinesiedlung: Wohnhaus
93 Norderstraße 64 / 66 Marinesiedlung: Wohnhaus
94 Norderstraße 68 / 70 Marinesiedlung: Wohnhaus
95 Norderstraße 72 / 74 Marinesiedlung: Wohnhaus
96 Norderstraße 76 Marinesiedlung: Wohnhaus
97 Norderstraße 78 / 80 Marinesiedlung: Wohnhaus
100 Pidder-Lüng-Wai 1 Marinesiedlung: Wohnhaus Twert tö di Graf-Spee-Straat giar di Pidder-Lüng-Wai hentö di Nuurđerstraat.
101 Pidder-Lüng-Wai 2 Marinesiedlung: Wohnhaus Uk jir raaket di Teenkstairensküül en hiili Straatentoch.
102 Pidder-Lüng-Wai 3/5 Marinesiedlung: Wohnhaus
103 Pidder-Lüng-Wai 4/6 Marinesiedlung: Wohnhaus
104 Pidder-Lüng-Wai 8 Marinesiedlung: Wohnhaus
105 Pidder-Lüng-Wai 10 Marinesiedlung: Wohnhaus
106 Pidder-Lüng-Wai 12 / 14 Marinesiedlung: Wohnhaus
112 Waldstraße 1 Marinesiedlung: Wohnhaus Di Süđersir fan di Waldstraat jert tö di Marinesiedlung, wat öner Teenkstairensküül staant.
113 Waldstraße 3 Marinesiedlung: Wohnhaus Ön di Nuurđersir staant en Uunistair fuar ual Lir, en di Rest es Wald.
114 Waldstraße 5/7 Marinesiedlung: Wohnhaus Bi des Hüs wiar en ual Sölring Wüfhaur ön höör Gaart ön di Gang.

Waar skiint, dat aur di Marinesiedlung rocht klook Politik maaket uuren es.

Literatur[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Luki uk jir[Bewerke | Kweltekst bewerke]


  1. Wat aur di Astronomii fan di fjuur Sērken fan Kairem bit naa Tāting
  2. "Gurtstig" en "Gurtstich" es biiring rocht skrewen. Spreeken uur dit üs "Stich", man di Rochtskriiwing eeđer Boy Peter Möller meent, dat et "Stig" skrewen uur skel.
    Wan em diartö uunt es, da es dit ek muar swaar.
  3. Ön di List stön Hüsnumer 1.
    Nösistig 1 es man hiilendal techtwukset, en diar es nönt fan en Teenkstair tö keen. En uthlönsk Hüs, wat gur törocht es, es di Numer 11, en des es jir weeget.
Diheer artiikel luanet det leesen.
Didiar artiikel as di 1. Janewoore 2012 uun det list faan gud artiikler, diar det leesen luane apnimen wurden. Uun uugenblak jaft at diar 73 faan.
Detdiar sidj as uun det saamlang faan gud listen apnimen wurden.
Detdiar sidj as di 15. April 2021 uun det saamlang faan gud listen of portaalen apnimen wurden. Uun uugenblak jaft at diar 9 faan.