Mötjstande
 Täkst aw mooringer frasch
|
Mötjstande san bägelemänte ma en wase elektrische Mötjstand. Da jeeft dåt önj ferschilie sliike.
Koolemötjstande
[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Önj e eläktroonik benüsie we oofding materjoole ma en wase mötjstand. Deer köön we natörlik låmpe for njüte, ouers da heewe ai sü’n lung laawensduur. Bütedåt tör uk oofding ai sü foole lååsting deerönj.
Deeram njüte we "koolemötjstande", dåt san latje keramische rööre ma en teen lååge koole deeraw. Aw biise iinje sat en metalen höiken, dåt jü koolelååge kontaktiirt. Önj da höikene san dan weere swaised am di mötjstand önjtusliten. Oofding sat en spiråålformi furi önj e koole am di mötjstand huuger tu måågen.
Da koolemötjstande wårde gewöönlik njüted önj wjarte twasche 10 O än 1 miljoon O (uk wälj nååmd megohm än önjjååwen ma MO). Önj sü’n mötjstand mötj ai tufoole lååsting ron önj, dan ouers wårt hi hiitj än gungt hier önjstöög. Da grutste koolemötjstande mönje moinäi tou watt heewe än dan jeeft et latjere foon 1 W, 1/2 W, 1/4 W, 1/8 W, 1/16 W. Di grutelse foon sü’n mötjstand heet ålsü ninte tu douen ma din mötjstandswjart.
Oudere mötjstande
[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Schal mör lååsting önj en motjstand rin önj, dan wårde trädjmötjstande njüsed. Dåt san latje keraamische rööre weer metalträdj aw wikled as, moi önj spiråålform än suner ham seelew tu berååren. Ouer di trädj sat dan wi en hiitj-bestandi lakiiring haane. Gåns grute koone wälj 100 watt ferårbe.
Koolemötjstande änre wälj iinjsen en lait jarde wjart. Deeram san da ai gååslik for mätjaperoote. Dan wårde trädjmötjstande njüsed, ouers uk wälj metalfilm-mötjstande. Dåt san ål wi latje keraamische rööre, ouers nü ma en metallååge deeraw dåmped. Suk mötjstande wårde uk wälj njüsed önj ferstarkere, ouerdåt ja maner geroisch jeewe.
En apårtie mötjstand as di draimötjstand unti potentiomätjer, di bestoont üt en trine boon ma koole unti trädj, weer en kontakt ouer haane låpt. Aw jü wise koon di mötjstand önjstald wårde. En Önjwiinjing as dåt räiglen foon e lüdstarke.