1914

Kalendern

Gregoriaans kalender 1914 MCMXIV Ab urbe condita 2667 Armeensk kalender 1363 ԹՎ ՌՅԿԳ Schineesk kalender 4610 – 4611 庚丑 – 辛寅 Etiopisk kalender 1906 –1907 Hebreewsk kalender 5674 – 5675 Hindukalendern - Vikram Samvat 1969 – 1970 - Shaka Samvat 1836 – 1837 Iraans kalender 1292 –1293 Islaamisk kalender 1332 –1332

^(fe.) 1914 wiar det fjauertanjst juar faan at 20. juarhunert. At juar begand mä’n Tüürsdai uun de Gregoriaans kalender an mä’n Weedensdai uun de Juliaans kalender. Det wiar det iarst juar faan de Iarst Wäältkrich.

^(mo.) 1914 wus dåt fjouertäinst iir foon dåt 20. iirhunert. Et iir begand ma’n Törsdi önj di Gregoriåånsch Kaläner än ma’n Weensdi önj di Juliåånsch Kaläner. Önj dåtheer iir begand di Jarst Wråålkrich.

Bejewenhaiden – Feerfaole – Forfåle – Fuarfalen

Janewoore - Jüüle

• 28. Jüüne: De uasterriks troonfuliger ertshertoog Franz Ferdinand wurd ambroocht.
• 28. Jüüle: Uasterrik-Ungarn ferklaaret Serbien a krich.

August

• 01. August: Tjiisklun ferklaaret Ruslun a krich.
• 02. August: Tjiisk saldooten besaatet Luksemborig.
• 03. August: Tjiisklun ferklaaret Frankrik a krich.
• 04. August:
  • Det Ferianigt Köningrik ferklaaret Tjiisklun a krich.
  • Tjiisklun ferklaaret Belgien a krich: tjiisk saldooten marschiaret iin uun Belgien iin.
  • A Slacht faan Lüttich begand.
• 05. August: Montenegro ferklaaret Uasterrik-Ungarn a krich.
• 06. August:
  • Uasterrik ferklaaret Ruslun a krich.
  • Serbien ferklaaret Tjiisklun a krich.
• 07. August: Rüs saldooten marschiaret iin uun Tjiisklun iin.
• 12. August: Det Ferianigt Köningrik an Frankrik ferklaaret Uasterrik-Ungarn a krich.
• 16. August: Tjiisk saldooten naam Lüttich (Belgien).
• 17. August: A Slacht faan Stallupönen wurd twesken tjiisk an rüs saldooten streden.
• 20. August:
  • Tjiisk saldooten naam Brüssel an Gent.
  • A Slacht faan Gumbinnen begand.
• 26. August:
  • A Slacht faan Tannenberg begand.
  • Tjiisk saldooten naam Cambrai an Douai (Frankrik)
• 27. August: Tjiisk saldooten naam Mezières (Frankrik)
• 29. August: Tjiisk saldooten naam Sedan (Frankrik)
• 31. August: A Slacht faan Tannenberg naam en aanj.

September

• 17. September: Andrew Fisher wurd weler premierminister faan Austraalien.
• 24. September: Tjiisk saldooten naam Péronne (Frankrik).
• 26. September: Tjiisk saldooten naam Bapaume (Frankrik).
• 30. September: Friedrich von Moltke wurd boowerpresident faan det Sleeswich-Holstian Prowins.

Oktuuber - Deetsember

• 15. Oktuuber: Tjiisk saldooten naam Zeebrugge an Ostend (Belgien).
• 07. Nofember: Jaapaans saldooten naam Tsingtau (Schiina).
• 11. Nofember: Rüs saldooten naam Memel.
• 02. Deetsember: Uasterriks saldooten naam Belgrad.
• 15. Deetsember: Serbisk saldooten naam Belgrad.

Bäären – Tolaid – Tuläid – Bēren

• 15. Janewoore: Hugh Trevor-Roper, britisk histooriker († 2003)
• 02. April: Alec Guinness, ingels schauspeler († 2000)
• 07. Jüüne: Khwadscha Ahmad Abbas, indisk skriiwer († 1987)
• 15. Jüüne: Juri Andropow, sowjetisk poliitiker († 1984)
• 14. Deetsember: Karl Carstens, tjiisk poliitiker, bundespresident faan't Tjiisklun (1979–1984) († 1992)

Störwen – Sturwen – Stürwen

• 15. Janewoore: Waling Dykstra, waastfresk skriiwer (* 1821)
• 12. Marts: George Westinghouse, US-ameerikoons ütjfinjer (* 1846)
• 25. Marts: Frédéric Mistral, fraansöösk dachter (* 1830)
• 02. April: Paul Heyse, tjiisk dachter (* 1830)
• 02. Mei: Friedrich Erichsen, sölring koptein (* 1841)
• 21. Jüüne: Bertha von Suttner, uasterriks pasifist an skriiwer (* 1843)
• 28. Jüüne: Franz Ferdinand, ertshertooch faan Uasterrik (* 1863) an sin wüf Sophie von Hohenberg-Chotek (* 1868)
• 03. Jüüle: Joseph Chamberlain, britisk poliitiker (* 1836)
• 31. Jüüle: Jean Jaurès, fraansöösk poliitiker (* 1859)
• 10. Oktuuber: Carol I., fürst an köning faan Rumeenien (* 1839)
• 24. Oktuuber: Gustav Wied, deens dachter (* 1858)