Dai

Faan Wikipedia
(Widjerfeerd faan Weedensdai)


Tekst üüb Öömrang


Miat
Norm SI-ianhaid
Nööm Dai
Tiaken  [1]
Füsikaalisk grate Tidj
Dimenjuun
Dimenjuunsümbool
Uun SI-Ianhaiden
Luke uk diar: Juar, Muun, Stünj, Minüüt

En dai as en miat för't tidj an hää flook bedüüdangen.

Füsiik[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Ään dai (d) hää 24 stünj, 1.440 minüüten of 86.400 sekunden.

Astronomii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En dai as det tidj, huar a eerd ham iansis am ham salew dreit. Di "san-dai" düüret 24 stünj, man uun disalew tidj dreit a eerd ham uk en letj stak widjer am a san. Sodenang as di "stäär-dai" en betj kurter, det san sowat 23 stünj, 56 minüüten an 4 sekunden.

At lengde faan en dai üüb dön öler planeeten faan't sansüsteem kön linger of kurter üüs üüb a eerd wees:

  • en dai üüb Merkurius wooret amanbi 59 daar üüb a eerd;
  • en dai üüb Weenus wooret amanbi 118 daar;
  • en dai üüb Mars wooret amanbi 37 minüüten linger üüs üüb a eerd;
  • en dai üüb Juupiter wooret bluat 10 stünj;
  • en dai üüb Saturnus wooret 10 stünj an 42 minüüten;
  • en dai üüb Uranus wooret 17 stünj an 14 minüüten; an
  • en dai üüb Neptunus wooret 16 stünj an 6 minüüten.

Siafaard[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En dai begant, wan a san apgongt an häält ap, wan a san onergongt. Do komt a naacht. Sodenang as't üüb a nuurdelk eerdheleft uun a somer linger dai üs uun a wonter. De lingst dai as bi't Somersankiar an de kurtst bi't Wontersankiar.

Kalender[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Diar san sööwen wegdaar:

# Öömrang Fering Sölring Wiidinghiirder Mooring Hoorninger Hoolmer Haliifreesk Halunder Seeltersk Waastfresk Ufkemst
1 Mundai Mundai Mondai Mundäi Moundi Moundi Moondi Mööndii Mundai Moundai Moandei a dai faan a muun
2 Teisdai Teisdai Tiisdai Teedäi Täisdi Täisdi Teesdi Taisdii Taisdai Täisdai Tiisdei faan de ualgermaans god Tyr
3 Wäärnsdai Weedensdai Winjsdai Wjinsdäi Weensdi Winsdi Weensdi Maaderwich Meddeweeken of Merreweeken Middewíek Woansdei faan de ualgermaans god Odin (ualingels: Woden)
4 Süürsdai Tüürsdai Türsdai Türdäi Törsdi Tünersdi Tünersdi Tonersdii Tünnersdai Tuunsdai Tongersdei faan de ualgermaans god Thor (toner)
5 Freidai Freidai Friidai Fraidäi Fraidi Fraidi Fraidi Fraidii Fraidai Fräindai Freed faan de ualgermaans gödin Frigg
6 Saninj Saninj Seninj Sänjin Saneene Saneene Saneene Soneene Senin Snäivende of Sneeuwende Sneon a inj föör a dai faan a san
7 Söndai Söndai Sendai Sändäi Sandi Sandi Saandi Sondii Sendai Sundai Snein a dai faan a san

En kalender-muun hää tesken 28 an 31 daar.

Spreegwurden[Bewerke | Kweltekst bewerke]

  • Uun det spreegwurd Piadersdai - naachtert bi dai as tuiarst di kalenderdai mend, an leeder at dailaacht.
  • Maaren komt uk en dai[1]
  • A prääster pretjet man iansis üüb a dai[1]

Luke uk diar[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Commons Commonskategorii: Dai – Saamlang faan bilen of filmer

Futnuuten[Bewerke | Kweltekst bewerke]

  1. 1,0 1,1 Volkert Faltings an Reinhard Jannen: Fering-Öömrang Spreegwurdleksikon, Hüsem 2012