A Gitshals (Molière)

Tekst üüb Fering

A Gitshals (üüb Fraansöösk: L’Avare ou l’École du mensonge) as en komeedestak faan Molière, wat fiiw aptööger uun proosaform hee. Det wurd 9. September 1668 uun a Théâtre du Palais-Royal uun Pariis uurapfeerd. Molière naam för't stak weesentelk uunlian bi't komeedestak Det Letj Pot (üüb Latiinsk: Aulularia) faan de röömsk dachter Plautus.

A karaktern

• Harpagon, en gitshals.
• Cléanthe, san dring.
• Élise, sin foomen.
• Valère, Élise sin leefde.
• Mariane, Cléanthe sin leefde, diaruun uk Harpagon verliibet as.
• Anselme, Valère an Mariane hör aatj.
• Frosine, en geleegenhaidsmaager.
• Simon, en meekler.
• Jacques, Harpagon san kook an kutscher.
• At Claude, Harpagon sin hüshualer.
• La Flèche, Cléanthe san tiiner.
• Brind'avoine.
• La Merluche, Harpagon san lakaien.
• En komisar an san skriiwer.

Huaram at stak gungt

A gitshals faan't stak as Harpagon. Hi as beseeden faant' rikdoom, wat hi apbonket hee an wal altidjs a kosten spaare. Nü as hi wedmaan an hee en dring, Cléante, un en foomen, Élise. Uk wan hi auer söstig as, ferschükt hi, en smok jong wüf, Mariane, tu befrein. Mariane an Cléante san man uunenöler ferliibet an Cléante ferschükt, jil tu lianen, am Mariane an sin kraank mam tu halepen. Harpagon hööbet, dat sin foomen, Élise, Seigneur Anselme, en rik maan, befrei skal. Hat as man uun Valère, diar ham faan a onergung uun't weeder redet, ferliibet. Valère wurd intendant uun a tiinst faan Harpagon, am nai bi Élise tu weesin. A komplikatschuunen wurd iarst a aanj liaset, üüs hög faan a hoodkaraktern ütjfoon, dat jo lung ferleesen lasmooten faan det likedening familje san.

Auer't werk

Uun't bispal faan Harpagon wiset Molière dön böös fulgen faan a gits, wat bi ham al natüürelk gefüülen an reaktschuunen deesket tu haan skintj. A dingen, wat uun sin jilkaset bedüüdet tu ham muar üüs at lok faan sin jongen. So ferspreecht hi sin foomen Élise tu de ual Anselme tu't wüf, bluat auer dat deheer maan üüb at ütjstjüür tu fersichten wal. San dring Cléante skal ütj eenelk finansiel grünjer en was wedwüf befrei. Uk wal Harpagon mä alerlei swinig geschefte tu dun haa, wan jo bluat san büüdel fal. Man am a komeedekarakter tu waarin, hee Molière tu sin protagonisten bitu faan dönheer haadenswäärt tööger uk en rä faan spoosig wensten mäden.

Luke uk diar

• Di Gitshals of di Söl’ring Pidersdai (1809), en komeedestak faan Jap Peter Hansen, wat en eenelk tiitel hee.

• eText faan A Gitshals üüb Fraansöösk
• tjiisk auersaating faan A Gitshals

 Commons: A Gitshals – Saamling faan biljen of filmer