Code faan sidj Biibel uunluke

{{Navigationsleiste
|TITEL="{{PAGENAME}}" ön üđer Spreekwiisen
|INHALT=
[[Biibel/sö|Sölring]]&nbsp;
[[Biibel|Öömrang]]&nbsp;
[[???|Fering]]&nbsp;
[[???|Halunder]]&nbsp;
[[???|Halifreesk]]&nbsp;
[[???|Mooring]]&nbsp;
[[???|Wiringhiirder]]&nbsp;
[[???|Karhiirder]]&nbsp;
[[???|Gooshiirder]]
}}
{{Öömrang|Biibel}}


[[Datei:Gutenberg Bible, Lenox Copy, New York Public Library, 2009. Pic 01.jpg|thumb|Det iarst drükt Biibel<br>(''Gutenberg-Bibel'')]]

A '''Biibel''' ({{grcS|βιβλία|biblia}} ‚buken‘; diaram uk '''buk faan a buken''') as en saamlang fan skraften, diar för a [[Juuden]] an [[Krasten]] üs ''Halag Skraft'' täält.

Det Biibel för a Juuden het ''Tanach'' an hää trii dialen: Tora (Uunwisang), Nevi’im (Profeeten) an Ketuvim (Skraften). Jo san am't juar [[1200 f.Kr.]] apskrewen wurden.

A Krasten auernaam a Tanach, steld a skraften en betj am, an maaget diarfaan det ''Ual Testament''. Diar kaam do det ''Nei Testament'' tu, diar ham üüb det leewent an a liaren faan [[Jiises Krast]] betoog. Detdiar taudialag Biibel as det miast drükt, an uun a miast spriaken auersaat [[buk]] faan a welt.

== Nööm ==
Di nööm ''Biibel'' komt faan't greks βιβλίον (''Papyrus''-rol), an det komt faan bíblos of býblos ([[papyrus]]). Byblos het uk det huuwenstääd, huar papyrus-rolen maaget wurden san.

== Auersaatangen tu't Fresk ==
[[Datei:Fort-Bibel.jpg|thumb|At Nei Testament<br>an a Psalmen<br>üüb Saaterfresk<br>("Fort-Biibel")]]
* Uastfresk (Plaatsjiisk): 
** ''Dat Näi Testament in dat Ostfräske Plattdüts Öferset't von O. Boekhoff'' (fert. [[Oldig Boekhoff]], 1915)
* Nuurdfresk:
** ''Dat Nii Testament en di Psalme'' ([[Sölring]]; fert. [[Peter Michael Clemens]] (1804-1870), reekommen yn 1870 mar nea útjûn)<ref>Brouwer, H., ''Waalke van Borssum Waalkes (1816-1866) en Syn Oersetting fan it Evangeelje fan Markus'', Ljouwert, 1997 (Fryske Akademy), {{ISBN|9 06 17 18 449}}.</ref>
** ''Dåt Evangelium fon Markus aw Mauringer-Frasch Auerset'' ([[Mooring]]; fert. [[Alfred Boysen]], 1954)
** ''Dåt Evangelium fon Mattäus aw Mauringer-Frasch Auerset'' (Mooring; fert. Alfred Boysen, 1955)
** ''Di Fjuur Evangelien – Matthäus, Markus, Lukas, Johannes: üt dit Nii Testament'' (Sölring; fert. [[Johann Frank]], 2006)
* Molkwarder: 
** ''Het Sechste Hae'stik fan Matthewes'' (fert. [[Everwinus Wassenbergh]], 1802; yn: ''Taalkundige Bijdragen tot den Frieschen tongval I'')
* Saaterfresk:
** ''Dät Näie Tästamänt un do Psoolme in ju aasterlauwersfräiske Uurtoal fon dät Seelterlound, Fräislound, Butjoarlound, Aastfräislound un do Groninger Umelounde'' (fert. dr. [[Marron Fort]], Oldenburg, 2003, {{ISBN|3814206924}})
* Skiermûntseagersk: 
** ''Ut it Wes'' (Gen. 22:1-19, it hiele boek ''Ruth'', Ps. 23, 25, 27 en 42, Jes. 53, Mt. 5 o/m 7, Luk. 2:1-23 en 15:11-32 en Jeh. 20:11-18; fert. [[Douwe Fokkema sr.]], 1959)
** ''It Evangeelje fan Mattheüs yn it Schiermonnikoogs'' (yn twa dielen; fert. Douwe Fokkema sr., 1960/1961)
* Plaatsjiisk:
** ''Dat Ole un dat Nie Testament in unse Moderspraak'' (fert. [[Johannes Jessen]], 1937)
** ''Dat Niee Testament: Plattdüütsch'' (fert. [[Rudolf Muuß]], 1975)
* Frysk:
** ''Nije Fryske Bibeloersetting'', 1978

== Luke uk diar ==
{{Wikisource öömrang|lang=de|Bibel|Biibel}}
{{Commonscat öömrang|Bible|Biibel}}
{{Wikiquote öömrang|lang=de|Bibel|Biibel}}

== Futnuuten ==
<references />

[[Kategorie:Religion]]
[[Kategorie:Literatuur]]