Emil Nolde/sö
Söl'ring |
Emil Nolde (* 7. f. d. Bārichtmuun 1867 üs Hans Emil Hansen ön Nolde bi Burkal; † 13. f. d. Gērsmuun 1956 ön Seebel) wiar en mal bikeent Könstmaalern fan di Ekspresionismus. Hi wiar jen fan di gurt Akwarelisten ön di Könst fan dit 20.Jaarhönert. Nolde sin Skelter sen fuaral uk fuar sin stark Klöörwaal bikeent.
Leewent
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Emil Nolde kām hok Kilomeetern uasterfuar fan Tondern ön Nolde bi Burkal tö Wārel. Hi wiar dit fjuart fan fif Jungen, wat en Buernfamiilie fing. Sin Faađer wiar en Nuurđfriisk fan en Tērp Naibel; hi spreek Nuurđfriisk, sin Mooter spreek Sønderjysk.
Nolde her trii ialer Brüđern en en Sester diar junger wiar.
Nolde, dit Tērp hur hi fan kām liar ön di nuurđern Diil fan't Hertoochdoom Sleeswich, wat fan 1867 bit 1920 tö Preussen en diarme uk tö dit Dütsk Rik jert. Sa ging Emil Nolde uk tö dütsk Skuulen.
Di Famiilie her fuul Mait me di Buernstair en wiar aaft knap me Iit en Jil.
Fan 1884 bit 1888 liirt Nolde, wat fan Holt tö snetji sa üs tö teekni bi di Könsthunwerkskuul ön Flensborig. Hi fing man niin Liirofslüt.
Achterön aabert hi ön Mööbelfaabriiken, me Üđern uk ön München, Karlsruhe en Berlin.
1892 kür hi ön't Hunwerkmuseeum ön St. Gallen üs Skuulmaister fuar Teekningen en Ornamentālplaanern bigen. Dit ging bit 1898.
Tö des Tiir liirt hi Hans Fehr keen, hur hi leenger me tö dön her. Leeterhen wiar hi me Lönskepsakwareli en Teekningen fan di Bārig-Buern ön Gang. Nolde waar töleest fuar sin litj broket Teekningen fan di Swaitser Bārigern bikeent. Diarfan kür hi Postkaarten prenti let en her diarfan en Bruarwening.
Hi ging naa München, waar da bi di Akademii ek nomen en bigent da en Stuudium bi di priwaat Maalerskuul fan Adolf Hölzel ön Dachau.
Ön di Hārefst fan 1899 aakt hi me di Könstmooler-Wüfhaur Emmi Walther aur Amsterdam naa Pariis. Diar ging hi tö di Académie Julian.
Al 1900 hüürt hi en Atelier ön Kopenhuuwen. 1902 friit hi di deensk Spölster Ada Vilstrup. Ja toog tö dit Ailön Alsen en bleef diar fan 1903 bit 1916, somerdais iin ön en Feskerhüs ön Sjellerupskov bi Guderup. Üs Atelier tiinet en litj Hüs fan Buurtern üp Strön.
Luki uk diar
[Bewerke | Kweltekst bewerke]