Greenlun/fe

Faan Wikipedia
Tekst üüb Fering


Flag faan Greenlun

Greenlun (üüb Greenluns: Kalaallit Nunaat [kalaːɬit nunaːt], üüb Deensk: Grønland [ˈgʀœnlanʔ]) as det gratst eilun faan a eerd. At eilun hiart efter a geografii tu Nuurd-Ameerika an as poliitisk en dial faan't köningrik Denemark. Det hee 55.860 lidj (2017)[1]. At hoodsteed faan't eilun as Nuuk.

Geografii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Koord faan Greenlun

Geograafisk Laag[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Greenlun leit twesken 83°40' an 59°44' faan a nuurd tu a süüd an 73°10' an 11°19' faan waast tu a uast. De huuchst ponkt faan't eilun as Gunnbjørn Fjeld (3694 m). Öler berger san Mont Forel (3391 m) an Ejnar Mikkelsen Fjeld (3325 m). At eilun as seekssis grater üüs Tjiisklun.

Uun a nuurd leit det Arktisk Sia, uun a uast lei det Greenlun Sia, det Denemarkstruat an det Atlantisk Ootseaan, uun a süüd leit det Labrador Sia an uun a waast lei det Davis-Struat, det Baffin-Bocht an det Nares Struat.

Tu a nuurd an waast leit Kanada, tu a uast Svalbard (wat dial faan Noorweegen as) an tu a süüduast Islun.

Lunskap[Bewerke | Kweltekst bewerke]

84% faan't eilun as mä is bedobet.

Eilunen[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Det gratst eilun faan Greenlun (bit üüb't feestlun) as Disko Eilun.

Steeden[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dön tjiin gratst steeden uun Greenlun san:

# Steed Lidj (2021)[2]
1 Nuuk 18.800
2 Sisimiut 5622
3 Ilulissat 4710
4 Qaqortoq 3037
5 Aasiaat 3035
6 Maniitsoq 2486
7 Tasiilaq 1916
8 Uummannaq 1428
9 Narsaq 1392
10 Paamiut 1247

Indialing faan Ferwalting[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Greenlun hee sant 1. Janewoore 2018 fiiw komuunen. At eilun hee uk tau regiuunen, wat nian gemeenden hee: Thule Air Base (üüb Greenluns: Pituffik [ˌpituˈvːik]) an de Norduast-Greenlun-Natschunaalpark (üüb Deensk: Grønlands Nationalpark). A komuunen san:

# Komuun Woopen Grate
(km²)
Lidj
(2020)[1]
Hoodsteed Sant Koord
1 Avannaata 522.700 10.726 Ilulissat 2018
2 Kujalleq 32.000 6439 Qaqortoq 2009
3 Qeqertalik 62.400 6340 Aasiaat 2018
4 Qeqqata 115.500 9378 Sisimiut 2009
5 Sermersooq 635.600 23.123 Nuuk 2009

Histoore[Bewerke | Kweltekst bewerke]

At histoore faan't eilun begand mä't iinwaanring faan dön iarst Inuit föör amanbi 5000 juar. Lääder kaam a nuurdmaaner, diar am 1550 ütj ap tu nü ünkleeret grünjer ferswoon. At eilun wurd 1721 „welerütjfoon“ an faan deensken besiidlet. Sant 1. Mai 1979 hee Greenlun autonomii banen det deensk köningrik.

Kwelen[Bewerke | Kweltekst bewerke]

  1. 1,0 1,1 1,2 Greenland, citypopulation.de
  2. Greenland, citypopulation.de