Kraft

"Kraft" üp üđer Spreekwiisen

Sölring  Öömrang  Fering  Halunder  Halifreesk  Mooring  Wiringhiirder  Karhiirder  Gooshiirder

Söl'ring

Füsikālisk Maaten
Noom	Kraft
Formelteeken fan't Maat	$F$
Gratin- an Maatensüsteem Maat Dimensjoon SI-Süsteem N  = kg·m·s−2 M·L·T−2

Kraft es en Teelmaat bi di Füsiik en mal nöörig, wan em Mechănik forstuun wel. Kraft ken di Gauhair of uk di Forem fan Tjüch foraneri. Fan Kraft uur Aarber en di Energii fan Tjüch foranert. Enkelt Slachern fan Kraft haa ain Noomern sa üs Kraft fan Giwicht of Sentrifugaalkraft.

Isaac Newton fuan ön't 17.Jaarhönert üt, dat di Kraft di Grünj es, wan di Gauhair fan Tjüch höör foranert. En da fuan hi üt, dat et tö ark Kraft uk en Töögenkraft jeft ("actio = reactio").

Kraft meet

Kraft ken em me en Staalfeđer meet: $F_{p}=D\cdot x$.

Wan Kraft di Gauhair fan en Saak foranert, da ken di Kraft aur di Wai en di Tir bireeknet uur. Eeđer Newton sin üđer Gisets teelt fuar en Masi $m$ en en konstant Foranerang fan di Gauhair $a$ di Reegel:

${\vec {F}}=m{\vec {a}}$

Dit uur uk bi di Bisteming fan dit Teelmaat Newton klaar:

$\mathrm {\,N=kg\,\cdot {\tfrac {m}{s^{2}}}}$

Kraft en Aarber

Hur'ling Kraft en Aarber töhophingi, beskriift di "gulen Rail fan di Mechānik":

$W=F\,s$

Diarbi es $W$ di Aarber, $F$ di Kraft en $s$ di Wai. Wan di Kraft forskelig tö di Wai di Winkel $\alpha$ öngrept, da uur di Aarber $W$ litjer eeđer di Formel:

$W={\vec {F}}\cdot {\vec {s}}=|{\vec {F}}|\,|{\vec {s}}|\,\cos \alpha$

Slacher fan Kraft

Bi di Füsiik keent em fjuur Grünjaarten fan Kraft:

• Stark Kernkraft
• Elektromagneetisk Kraft
• Swak Kernkraft
• Grawitatsjoon

Di Weetenskepslir aarberi ön en gurt "Weltformel", hur ali Slacher fan Kraft fuarkum.

Luki uk diar

• Normaalkraft - Tangentiālkraft