Kritj (Geologii)

Tekst üüb Öömrang

< Jura | K r i t j | Paläogen >
föör 145,5–65,5 miljuun juaren

O₂-uundial uun a atmosfeere
(uun't madel)

~ 30 Vol %
(150 % uun ferglik tu daalang)

CO₂-uundial
(uun't madel)

~ 1700 ppm
(4-sis so föl üs daalang)

Temperatuur üüb a grünj
(uun't madel)

~ 23 °C
(8,5 °C muar üs daalang)

Süsteem	Serie	Kirew	≈ Ääler (mya)
huuger	huuger	huuger	jonger
Kritj	Boowerkritj	Maastrichtium	70,6–65,5
		Campanium	83,5–70,6
		Santonium	85,8–83,5
		Coniacium	88,6–85,8
		Turonium	93,6–88,6
		Cenomanium	99,6–93,6
	Onerkritj	Albium	112–99,6
		Aptium	125–112
		Barremium	130–125
		Hauterivium	133,9–130
		Valanginium	140,2–133,9
		Berriasium	145,5–140,2
liager	liager	liager	ääler

At kritjtidj, a wedenskapslidj sai man ianfach kritj (faan lat. Cretaceum) as det jongst eerdtidjääler uun't eerdmadelääler (Mesozoikum). Hat begand amanbi föör 145,5 miljuun juaren efter't aanj faan't Jura an hääl ap föör 65,5 miljuun juaren mä di auergung tu't Paläogen, det äälst kirew faan't eerdneitidj (Känozoikum).

Di auergung faan't Kritj tu't Paläogen woort uk üs K-T-grens (faan: Kritj-Tertiär) of K-P-grens betiakent. Föör amanbi 66 miljuun juaren as woorskiinelk en graten asteroid uun Meksiko üüb a eerd iinslaanj, an hää det miast leewent üüb a eerd tunant maaget. Diarbi san uk a dinosauriern ütjstürwen.

Naier iindialang[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Süsteem: Kritj (145,5–65,5 Ma)
- Seerie: Boowerkritj (99,6–65,5 Ma)
  - Kirew: Maastrichtium (70,6–65,5 Ma)
  - Kirew: Campanium (83,5–70,6 Ma)
  - Kirew: Santonium (85,8–83,5 Ma)
  - Kirew: Coniacium (88,6–85,8 Ma)
  - Kirew: Turonium (93,6–88,6 Ma)
  - Kirew: Cenomanium (99,6–93,6 Ma)
- Seerie: Onerkritj (145,5–99,6 Ma)
  - Kirew: Albium (112–99,6 Ma)
  - Kirew: Aptium (125–112 Ma)
  - Kirew: Barremium (130–125 Ma)
  - Kirew: Hauterivium (133,9–130 Ma)
  - Kirew: Valanginium (140,2–133,9 Ma)
  - Kirew: Berriasium (145,5–140,2 Ma)