Anden

Tekst üüb Öömrang

Anden (Kordilleren) Cordillera de los Andes
Süüdelk dial faan a Anden
Hööchde	6.962 m
Laag	Süüdameerikoo
Koordinaaten	32° 39′ 12″ S, 70° 0′ 42″ W-32.653333333333-70.0116666666676962
Slach	Apfualet berger mä wulkaanen

fffff

A Anden (spoonsk Cordillera de los Andes, Quechua Anti bzw. Antis) san det lingst keed faan berger. Jo san di süüdelk dial faan a Amerikoonsk Kordilleren.

Berger

Huuchst berger Aconcagua 6.962 m Argentinien Nevado Huascarán 6.768 m Peru Alpamayo 5.947 m Peru Nevado Yerupajá 6.634 m Peru Sajama 6.542 m Bolivien Nevado Illimani 6.483 m Bolivien Chimborazo 6.310 m Ecuador Huayna Potosí 6.088 m Bolivien Cerro Torre 3.133 m Argentinien/Chile

Aktiif wulkaaner Cotopaxi 5.897 m Ecuador Nevado del Huila 5.364 m Kolumbien Tungurahua 5.010 m Ecuador Pichincha 4.784 m Ecuador Villarrica 2.840 m Chile

Hööchderegiuunen

A hööchderegiuunen, an wat diar wääkst

Det iindialang faan a Anden tu hööchderegiuunen komt faan Alexander von Humboldt an Aimé Bonpland an käänt fiiw regiuunen:

1. Det onerst regiuun het Tierra Caliente („hiat lun“). Diar as troopenwalt, an diar waaks kakao, banaanen an sokerraid.
2. Tesken 1000 m an 2000 m huuch leit at Tierra Templada („miatag lun“) mä troopisk beragwalt. Diar waaks kofe, tabak an meis.
3. Wenet woort fööraal uun't Tierra Fria („keelag lun“) tesken 2000 m an 3500 m hööchde. Diar wurd wiaten, irpler an bere uunbaud. Uk tjüch woort diar häälen. Diar wääkst di troopisk huuch- an mistwalt.
4. At buumgrens bi gud 3000 m maaget di auergung tu't Tierra Helada („kuul lun“). Diar kön noch sjep an laamas häälen wurd.
5. At snägrens leit bi 4800 meetern, det Tierra Nevada („snälun“) begant al bi 4500 meetern.

A hööchderegiuunen san tu fergliken mä a kliimaregiuunen tesken ekwaator an nuurdpuul.

Luke uk diar

 Commonskategorii: Anden – Saamlang faan bilen of filmer