Föriskep

En Föriskep es en Skep, hur em me fan jen Weeterkant aur't Weeter hentö di üđer kum ken. Aaftinoch ken em diar uk me di Wain üp mefaar. Sok Skeepen faar fan di Ailönen en Haligen naa't Fastlön en töbeek.

Föriskeepen ön Nuurđfriislön

Fan Söl giar en Föriskepsliinie me di Sylt Express naa Rømø (Sii: Römöö, of üp Sölring Rem en üp Dütsk: Röm), en dit diari Ailön es dör en Straatendam me't Deensk Fastlön forbünen.

Fan Föör, di Haligen en Aamrem faart di W.D.R. me soks Fören hentö Daagibel en Schliksiil.
Fan Söl ken em uk aur di Hindenborig-Dam me en Waintoch tö Naibel köör. Fan Aamrem, Föör en di Haligen sen di Föriskeepen di iinsingst Wai, me di Wain hentö't Fastlön tö kum.

Twesken Nuurđströn en Pelworem es di Nii Pelworemer Dampskepfaarts-GmbH (N.P.D.G.) me tau Föriskeepen önerwai. Fan Nuurđströn ken em da me di Wain aur en Dam hentö't Fastlön' köör.

Di litj Haligen haa uk en litj Föri: Di Rungholt faart fan Schüttsiel naa Hoogi, Ual Lön en Gröödi.

Forskeligi Öndreften en Klasen

Ali Föriskeepen haa Diesel-Maskiinen fan 570 bit hentö 4.600 kW, man di maaki forskeligi Saaken diarme:

Dopeljen-Skeepen

Diesel-Elektrisk

Di "Sylt Express" maaket elektrisk Energii fan di Diesel. Di Diesel-Maskiinen driif Generatooren ön, wat di Stroom maaki. Me des laap di elektrisk Maskiinen, hur dat Skep me faart.
Dat Gur bi des Systeem es, dat di Dieselmotooren altert ön di beest Tuurental laap ken, hur di di miist Kraft fan di Diesel maaket uur.
Em snaket diar aur dit hoogst Draimoment.
Di Schottel-Propelers fan di Söl'ring Föri ken om 360° drait uur, sa dat dit Skep ek omdrai brük, aurdat dit lik gau ön biiring Rochtingen faar ken. Sawat jit en "Dopeljen-Föriskep".
Des Skep heer niin Ruuderanlaag nöörig, aurdat di Propelers drait uur ken.

Voith-Schneider

En Dopeljen-Föri jeft bi di W.D.R. uk, sent di Juunimuun fan 2010:
Di nii "Uthlande V" (2010) aarbert ek Diesel-elektrisk, man jü es tömendst efen sa gur tö manövriari.
Di Wai diarhen es en gans üđer jen wesen: Di diari Föri heer fjuur "Voith-Schneider-Propelers". Dit sen Giraaten, wat om en vertikaal Akse drai en draibaari Bleeren haa. Sa ken dit diar Skep "üp di Punkt omdrai" söner Bugstraal-Maskiinen twerk off drüki en en biiring Rochtingen lik gau faar. Dit diari Skep brükt uk niin senerk Ruuder muar.
Di W.D.R. snaket fan höör "jest rocht Dopeljen-Föri".
Eeđer knap en Jaar fan't Ütprobiarin^[1] waar bislööten, dat di W.D.R. jit san Skep haa wel.
Di "Schleswig-Holstein IV" (2011) es da dit taust Skep fan des nii Aart. Wan em di Skelter biluket, da sjocht em, dat di en bet üđers becht es üs di Uthlande V. Di Wininger sit en bet üđers, en et wiar tö lees, dat di nii Konstruktsjoon fan't jest Skep hok litj Failen her, wat man fuar't Miist ek muar üs "Jungens-Kraankhairen" wiar. Des wel em jaa man dach ek weđer iinbech.
Di Reederii snaket diarfan, dat di nii Skeepen töhop ombi 34 Miljoonen Euro kostet haa.

RoRo/RoPax

Konventsjonel

Di ialer Fören bi di W.D.R. sen uk Dopeljen-Fören, aurdat em fan fuarn en achtern diarüp köör ken, man di sen "klasisch" becht, üs Ro-Ro-Skeepen^[2]: Tau Maskiinen achtern, wat di Skrüüwen önddriif, tau Ruuders achtern. Des Skeepen haa Bugstraalmaskinen, wat diarfuar sen, di Bug tö Sir tö drüki, wan't om litji Huken giar.
Wan san Skep hentö Daagibel kumt, uur des Maskiin aaftinoch önsmeten. Dit maakit Spitaakel, en et hāremt en bet eeđer di Dieselrook, wat fuarn ön Bakbuurd ütkumt.
Di diar Skeepen skel ön ark Haawen omdrai, aurdat di bluat ön jen Rochting faar ken.
Bit hentö 2005 es dit uk bi di "Söl-Fören" sa wesen, wan di Westerland en di "Vikingland" diar jit faart sen. Bi di W.D.R. sen dit Skeepen sa üs di "Nordfriesland VI".

Di N.P.D.G. heer ialer Skeepen, wat koventsjonel faar, en sa es dit uk me di Haligföri.

Foraneringen aur di Bidreft

Di "Uthlande V", wat sent Juuni 2010 bi Heef faart.

Em kan somtirs meen, dat me di Skeepen ek muar inoch Jil fortiinet uur ken.
Di nii Generatsjoon fan Föriskeepen es sa becht, dat di me mener Aarberers faar ken en dat di ek muar omdrai brük (Ratsionalisiaring).
Di "Uthlande V" ken muar Wainer en Lir menem üs di ual Skeepen, en hat jit, dat di diarfuar mener of lik fuul Diesel brükt.

Dat Malheur aur di Sölring Föri

Hat jit, dat dit me di "Sylt-Express" man sa temelk mes gingen es, aurdat di Kalkulatsjoon, me 4.000 kW en 16 Kneten döör't Weeter tö jaagi, ek slaagi kür.
Dat Skep noom noch olterfuul Diesel diarfuar, en di Aarberers kür dit ek skafi en fo di Faargasten fan't Skep en weđer diarön.
Üs em sair, wiar di Faargasten uk ek töfriar, dat ja ön di Föri ek muar rocht iit kür, aurdat dit alis sa gau giar. Sa faart di "Sylt Express" nü fuar't miist me 12 bit 13 Kneten en me Maskiinen, wat fuul tö gurt diarfuar sen.
Ön di Bigening fan 2011 waar dat Skep ütflagt tö Zypern, aurdat et niin Jil fortiini kür.
Hat ken nü wat leenger swaar blif, aurdat san Skep ombi 15 bit 20 Miljoonen Euro kostet.

Wat di Reederii da maaket heer

Di Reederii heer aartig wat ön di Föri foranert, dat di Lir diar wat lefer me faar mai. Di "Sylt-Express" wiar aur di jest Jaaren mesken en bet tö "steriil".
Nü sen diar Strönkorewen en Baanken henstelt uuren, dat em wat makelker büten üp Dek sit ken.
Ön di Wunter fan't Jaar 2012 heer di Reederii di Faarpris fuar di Söl'ringer dial seet. Dit skul bit hentö de Januwaari fan 2013 gung, man ja haa dit nü sa leten (Marts 2013).

Wat iinfacher uuren es

Ön di nii Sölring Föri, sa üs uk ön di nii Skeepen fan di W.D.R es't wat iinfacher uuren en köör diar me di Wain ön.
Bi di ual Sölring Föriskeepen wiar di Trapenhüüser ön di Meren, sa dat di Wainer trinjom des stönen, ön tau Reegen, lefts en rochts.

Ön Söl en Röm es't al pasiaret, ön Daagibel, Wyk en Witdün uur't becht: En ekstra Rampi fuar Futgungsters, dat di fan di Sir ön di Skeepen kum ken en ek muar twesken di Wainer langs mut.
Di nii Skeepen haa uk Āptochen, sa dat em uk me en Rulstööl fan't Waindek iin ön di Salon kum ken.

Fan di "Uthlande V" sair em, dat di jit köör ken, wan di ual Generatsjoon ek muaar üt di Haawen kum ken, en di skel uk mener Diesel brük. Des Skep giar uk bluat 1,70m diip.
Fan di "Sylt-Express" weet em dit ek, aurdat di sa gurt Maskiinen heer en uk mal diip giar (3,80m). Di Koptain sair man, dat dat Skep aur di Maaten gur tö manövriari es.

Videogalerii

Di forskelig Skeepen sen forskelig becht, en somtirs skel diar uk wat ön maaket uur.

Help: Video giar ek?
En bet wat aur "Uthlande V", en Bugstraalruuder, Maaleraarberen, dat Tankin en di "Sylt-Express".

Twesken Kiel en Oslo faar di Föriskeepen fan di Color Line, "Color Magic" en di "Color Fantasy".
Das Skeepen sen aartig wat gurter, en sa haa di Injeniööri jam wat üttacht, hur'ling em san Giraat ön di Haawen fastmaaki skel:

Help: Video giar ek?
Di "Color Fantasy" es en mal gurt Föriskep.

Luki uk jir

Di Föri, wat fan Söl faart, ön't Nat

Technik-Sir fan di "Söl-Ekspress"

Wat aur di Azimuth-Propelers fan di Sölring Föri (Dütsk)

___

Di "Wyker Dampskeepen-Reederii"

Technik fan di "Uthlande V"

___

Di Haligföri "Rungholt" ön't Nat

___

Di Pelworemer Föri ön't Nat

Futnooten

↑ Di Reederii heer da dat Skep üp en Sönbaank faart en me di Eeb drüch fal leten. Achterön kür em diaröner langs spatsiari en di Töstand fan di Propelerönlaag önluki.
↑ Ro Ro jit "Roll on Roll off".

Didiar artiikel as di 01. Jüüle 2014 uun det list faan gud artiikler, diar det leesen luane apnimen wurden. Uun uugenblak jaft at diar 73 faan.

[1] Di Reederii heer da dat Skep üp en Sönbaank faart en me di Eeb drüch fal leten. Achterön kür em diaröner langs spatsiari en di Töstand fan di Propelerönlaag önluki.

[2] Ro Ro jit "Roll on Roll off".

[1]

[2]