Joosef Staalin

Tekst üüb Fering

Joosef Staalin (1943)

Joosef Bessarionowitsch Staalin (üüb Rüs: Иосиф Виссарионович Сталин Iosif Vissarionovič Stalin; bäären Iosseb Bessarionis dse Dschughaschwili, üüb Georgisk: იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი, üüb Rüs Иосиф Виссарионович Джугашвили Iosif Vissarionovič Džugašvili; * 6.^jul./ 18. Deetsember 1878^greg. uun Gori, Keiserrik Rüslun, daaling Georgien; † 5. Marts 1953 uun Kuntsewo bi Moskau) wiar en komunistisk poliitiker faan georgisk ufkemst an diktaatöör faan't Sowjetunioon faan 1927 tu 1953. Faan 1922 tu 1953 wiar hi generoolsekreteer faan't sentraalkomitee faan det Komunistisk Partei faan't Sowjetunion, faan 1941 föörmaan faan a Riad faan a Folkskomisaaren, faan 1946 föörmaan faan a Ministerriad faan't UfdSSR an uun a juaren 1941 tu 1945 üüs Generoolisimus Boowenst Komandöör faan det Ruad Armee.

Uun sin regiaringstidj saat Staalin en tutooliteer diktatüür ap, leet uun a raam faan poliitisk „Rianmaagungen“ muar miljuunen fermentelk an rocht jiner ferhaftin, uun schau- an gehiamprusesen tu twangswerk feruurdialin of henrachten an uk miljuunen faan öler sowjetbürgern an hial folkssköölen iin uun Gulag-stroofwerkslaager deportiarin. Föl wurd do ambroocht of kaam troch dön ünmenskelk leewentsamstanter am't leewent.

Luke uk diar

• Hoodmaaner faan't Sowjetunioon: Wladimir Leenin (1917-1922), Joosef Staalin (1922-1953), Georgi Malenkow (1953), Nikita Chruschtschow (1953-1964), Leonid Breschnjew (1964-1982), Juri Andropow (1982-1984), Konstantin Tschernjenko (1984-1985), Michail Gorbatschow (1985-1991)
• Leo Trotski