Transformaator

En Transformaator (faan latiinsk transformare ‚amfurme‘), of kurt traafo as en elektrisk baudial. Diar hiar normoolerwiis tau spuulen tu an en magneet. Troch det iingungspuul lääpt en wakselstruum an bi det ütjgungspuul komt en wakselstruum mä en ööder späänang ütj. Hün ütjgungspäänang diarbi ütjkomt, hinget faan a amdreiangen uun a spuulen uf.

Bispal

Det iingungspuul hää 1000 amdreiangen, det ütjgungspuul hää 50 amdreiangen. Wan diar nü 240 Volt [V] bi't iingungspuul uunlei, kem diar 240 : 1000 * 50 = 12 Volt bi det ütjgungspuul uun. Ideaalerwiis gongt det reegnang algemian:

{\frac {U_{2}}{U_{1}}}={\frac {N_{2}}{N_{1}}}

of

U_{2}={\frac {N_{2}}{N_{1}}}\cdot U_{1}

.

U₁ as det iingungspäänang, U₂ det ütjgungspäänang, N₁ san a amdreiangen fan det iingungspuul, N₂ faan det ütjgungspuul.

Späänangen faan 12 Volt of noch maner wurd flooksis uun a hüshual brükt, diaram werke letj elektroaperooten miast mä en traafo.

Struum

Di struum $I$ (meeden uun Ampere [A]) ferhäält ham amkiard tu a späänangen:

I_{2}={\frac {N_{1}}{N_{2}}}\cdot I_{1}

.

Di efekt $P$ (meeden uun Watt [W]) blaft konstant:

P=U_{1}\cdot I_{1}=U_{2}\cdot I_{2}

Bi en 120-Watt 20:1 traafo (bispal boowen) lääpt uun det iingungspuul bi 240 V en struum faan ~ 0,5 A. Bi det ütjgungspuul lääpt oner 12 V oober en struum faan ~ 10 A. Diaram skal det ütjgungspuul bi't deeltransformiarin föl starker wiiren haa.