Guatemaala/fe
Tekst üüb Fering |
Guatemaala, amtelk at Republiik faan Guatemaala (üüb Spaans: Guatemala an República de Guatemala) as en lun uun Madel-Ameerika. At lun leit uun a süüd faan't hualeweilun Yucatán. Uun a nuurd an waast leit Meksiko, uun a nuurduast a Kariibik, uun a uast Belize, uun a süüduast Honduuras, uun a süüd El Salwadoor an uun a süüdwaast as a Pasiifik. At lun hee 16.858.333 lidj (2020)[1]. At hoodsteed faan't lun as Guatemala-Steed.
Geografii
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Guatemaala as det traadgratst lun uun Madel-Ameerika. Det as bal sööwensis grater üüs Sleeswich-Holstian.
A grensen:
- tu Belize (266 km) lung.
- tu El Salwadoor (203 km) lung.
- tu Honduuras (256 km) lung.
- tu Meksiko (962 km) lung.
De huuchst ponkt uun't lun as Tajumulco (4220 m), en ialberig, wat uun a süüdwaast faan't lun stäänt.
Kliima
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Guatemaala hee'n troopisk kliima.
Guatemala-Steed | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kliimadiagram | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Temperatüür an Rin uun Guatemala-Steed, Guatemaala
Efter: wetterkontor.de
|
Steeden
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Dön tjiin gratst steeden uun't lun san:
# | Steed | Lidj (2018)[2] | Koord | |
---|---|---|---|---|
1 | Guatemala-Steed | 923.392 | ||
2 | Mixco | 463.019 | ||
3 | Villa Nueva | 426.316 | ||
4 | Cobán | 212.047 | ||
5 | Quetzaltenango | 180.706 | ||
6 | Jalapa | 159.840 | ||
7 | Escuintla | 156.313 | ||
8 | San Juan Sacatepéquez | 155.965 | ||
9 | Jutiapa | 145.880 | ||
10 | Petapa | 129.124 |
Indialing faan Ferwalting
[Bewerke | Kweltekst bewerke]At lun hee 22 departmenten.
# | Department | Grate (km²)[3] | Lidj (2016)[4] | Hoodsteed |
---|---|---|---|---|
1 | Alta Verapaz | 8686 | 1.294.000 | Cobán |
2 | Baja Verapaz | 3124 | 307.200 | Salamá |
3 | Chimaltenango | 1979 | 704.400 | Chimaltenango |
4 | Chiquimula | 2376 | 415.900 | Chiquimula |
5 | El Progreso | 1922 | 172.200 | Guastatoya |
6 | Escuintla | 4384 | 775.700 | Escuintla |
7 | Guatemaala | 2126 | 3.400.300 | Guatemala-Steed |
8 | Huehuetenango | 7400 | 1.294.100 | Huehuetenango |
9 | Izabal | 9038 | 467.000 | Puerto Barrios |
10 | Jalapa | 2063 | 365.400 | Jalapa |
11 | Jutiapa | 3219 | 482.200 | Jutiapa |
12 | Petén | 35.854 | 760.400 | Flores |
13 | Quetzaltenango | 1951 | 882.600 | Quetzaltenango |
14 | Quiché | 8378 | 1.125.000 | Santa Cruz del Quiché |
15 | Retalhuleu | 1856 | 340.100 | Retalhuleu |
16 | Sacatepéquez | 465 | 349.900 | Ual Guatemaala |
17 | San Marcos | 3791 | 1.147.400 | San Marcos |
18 | Santa Rosa | 2955 | 382.700 | Cuilapa |
19 | Sololá | 1061 | 505.500 | Sololá |
20 | Suchitepéquez | 2510 | 582.200 | Mazatenango |
21 | Totonicapán | 1061 | 553.400 | Totonicapán |
22 | Zacapa | 2690 | 240.600 | Zacapa |
Befölkring
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Spriiken
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Det amtelk spriik faan't lun as Spaans.
Histoore
[Bewerke | Kweltekst bewerke]A nööm "Guatemaala" komt faan det Nahuatl wurd Cuauhtemallan of "steed faan föl buumer". A Maya san dön iinbäären lidj faan't lun faan Guatemala faan nü. Jo bagd föl steeden.
Guatemaala wurd uun det 16. juarhunert en spaans kolonii. Det wurd de 15. September 1821 suwereen an wiar faan 1821 tu 1823 dial faan det Meksikaans Keiserrik. Det wiar faan 1823 tu de 13. April 1839 dial faan det Sentraalameerikoons Konföderatschuun.
Politiik
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Guatemaala as en republiik. A president faan't lun sant de 14. Janewoore 2020 as Alejandro Giammattei.