Newton (ianhaid)

Miat
Norm	SI-süsteem
Nööm	Newton
Tiaken	$\mathrm {N}$
Füsikaalisk grate	Krääft
Formeltiaken	$F;\,G$
Dimension	Krääft
Dimensionsümbool	$F$
Uun SI-Ianhaiden	$\mathrm {1\,N=1\,{\frac {kg\,m}{s^{2}}}}$
Uun CGS-Ianhaiden	$\mathrm {1\,N=10^{5}\,dyn}$ $\mathrm {{}=10^{5}\,{\frac {cm\,g}{s^{2}}}}$
Näämd efter	Isaac Newton

Newton [ˈnjuːtn̩] as uun a füsiik det SI-ianhaid för't krääft. Hat as näämd efter di ingelsk wedenskapsmaan Isaac Newton.

Bestemang

1 Newton (N) as fäästlaanj mä a SI-grünjmiaten kg, m an s:

1\,\mathrm {N} =1\,{\frac {\mathrm {kg} \cdot \mathrm {m} }{\mathrm {s} ^{2}}}

Det ment, $1N$ as det krääft, wat dü brükst, am en mase faan $1kg$ uun en tidj faan $1s$ ütj rau üüb en faard faan $1\,{\frac {\mathrm {m} }{\mathrm {s} }}$ tu bringen.

Auer det faardferanerang üüb a eerd $g=9,81{\frac {m}{{s}^{2}}}$ grat as, as $1N$ sodenang uk det gewicht faan en mase faan 102 g (det as so föl üs en toofel sakelaad).

Amreegnangen

Ianhaiden an amreegnangstaalen
	Newton	Dyn	Kilopond	Pound-force	Poundal
1 N	≡ 1 kg·m/s²	= 10⁵ dyn	≈ 0,102 kp	≈ 0,225 lb_f	≈ 7,233 pdl
1 dyn	= 10⁻⁵ N	≡ 1 g·cm/s²	= 1/980665 kp	≈ 1/444822 lb_f	≈ 1/13825,5 pdl
1 kp	= 9,80665 N	= 980665 dyn	≡ g_N · 1 kg	≈ 2,205 lb_f	≈ 70,932 pdl
1 lb_f	= 4,4482216152605 N	≈ 444822 dyn	= 0,45359237 kp	≡ g_N · 1 lb	≈ 32,174 pdl
1 pdl	= 0,138254954376 N	≈ 13825,5 dyn	≈ 0,0141 kp	≈ 0,0311 lb_f	≡ 1 lb·ft/s²

Luke uk diar

Krääft