Doogebel
![]() |
Woopen | Tjüschlönjkoord | |
---|---|---|
![]() |
| |
Gründooten | ||
Bundeslönj: | Slaswik-Holstiinj | |
Kris: | Nordfraschlönj | |
Amt: | Söödtuner | |
Huugde ouer NN: | 1 m ouer NN | |
Grutelse: | 36,92 km² | |
Inboogere: |
891 (31. Det. 2021)[1] | |
Inboogere per km²: | 24 Inboogere per km² | |
Postkåntåål: | 25899 | |
Tilefoonfoorwoolen: | 04667, 04674 | |
Kfz-Kåntiiken: | NF | |
Gemiindenumer: | 01 0 54 022 | |
LOCODE: | DE DAG | |
NUTS: | DEF07 | |
Adres foon e Amtsferwalting: | Marktstraße 12 25899 Naibel | |
Internetsid: | ||
Bürgemäister: | Kurt Hinrichsen | |
Lååg foon jü gemiinde Doogebel önj e Kris Nordfraschlönj | ||

Doogebel (aw Tjüsch: Dagebüll, aw Dånsch: Dagebøl) as en toorp önj Nordfraschlönj än tuhuupe ma Foortuft än Waiguurd en gemiinde önj e kris Nordfraschlönj. Jü hiirt tut Åmt Söödtuner. Tu’t norden läit e gemiine Galmsbel, tu’t nordååsten lade Risem-Lonham än Stääsönj, tu’t ååsten e Hoorne, tu’t sööden e Hoolme än tu’t weesten e Weestsiie. E gemiine heet 884 inboogere (2019)[2].
Histoori[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Döör e jarst grut moondrånkels 1362 än et indiken foon lönj önj e läädere iirhunerte önjstöö deer en grut wik twasche e Wisinghiird tut norden, e Moore tut ååsten, än e Hoorne tut söödååsten. Önj jüdeer wik läin maning hålie. Da grutste wjarn Galmsbel, Doogebel, Foortuft, Waiguurd än e Houlme.
Eefterdåt e Houlme 1515 än Waiguurd 1577 loonfååst mååged wörden wjarn, wörd önjt 17st iirhunert fersoocht än dik e hiile doogblinge wik aw iinjtooch in foon Waiguurd bit tu e Wisinghiird. Ouers jü tweet grut moondrånkels 1634 mååged deer en iinje aw. Dåt jarst diilj foon dåtdeer forheewen, e Hollönjerdik, wat e stormflödj fort mååst ouerstiinjen häi, wörd dan jarst iinjsen ma e Moordik eefter Moosbel oufslin. Bit 1688 sääkerden e Foortuftinge jare håli seelew ma en siidik.
E Doogblinge füngen önjt iir 1700 en Oktroy weerdöör ja jare håli önj e iirnge 1702 än 1703 indike köön wat sü tu en ailönj wörd. 1704 wörd dan en doom eeftert norden bäged wat et nai ailönj ma e Üülje Krisen-Albrechen-Kuuch än e fååstewål ferbün. Än döört indiken foon e Klisiikuuch 1727, wörd Doogebel uk fåli loonfååst.
Åldåt et önj en ouderen Oktroy foon 1700 fååstseet wörden wus, wörd e håli Galmsbel ai indiked. Deer wörd bloot en doom tu e fååstewål önjt iir 1701 bäged ouers e håli bliif suner schööl for e sii. Tuleest ging uk di leeste weerw bai e håliflödj 1825 uner.
Diling wise nuch da tweelwen weerwe än e form foon e Doogebelinge Kuuch deer aw haane hü e håli Doogebel am 1700 wälj ütsåch. Än uk di stroote wat diling aw di üülje doom tu e fååstewål låpt håt nuch "Dagebüll Damm".
Di 1. önj e Ismoune 2008 wörd e gemiine diilj foont Åmt Söödtuner.
Beschriwing[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Diling amfootet et toorp Doogebel da tra kuuge Juljåånen-Marien-Kuuch, Oosewulder Kuuch än e Doogebelinge Kuuch. Tu e gemiine Doogebel hiire aptu uk nuch Foortuft än Woiguurd.
Önjt weesten foon e Doogebelinge Kuuch deer lait et toorpsdiilj Doogebel-Huugen ma daheer weerwe:
- Kuuchweerw ma et Stroonhotel
- Jensweerw
- Naiweerw ma et "Hotel Neuwarft"
- Dyensweerw
- e meelenweerw, en läigen weerw weer iirtids en meelen stöö
Bai e Kuuchweerw as e huuwen, weer schaawe tu e ailönje Feer än Oomrem sile. Hu schaawe sile uk tu e hålie. Dåt gungt åål foon e dåmperbru ouf, weer uk di such foon Naibel haanekjart. Doogebel heet en lungen bütendik. Deer stönje brökede "bååse-buude" bai e strönj. Bai eebe koon följk üt aw e slaag luupe, än uk ouer tu Üülönj spånke. Önj e slaag koon huum apårtie keere siinj: kråbe/twasluupere, poorne, schule, sii-stääre, stroonsnake.....
Doogebel heet uk en hotel, dåt stroonhotel, följk ferteelt, dåt iinjsen Hans Christian Andersen deer ouernåchtet heet, as´r aw e wäi ouer tu Feer wus, am di dånsche kining tu besäken.
Tut ååsten foon Doogebel-Huugen lait et toorpsdiilj Doogebel-Schörk ma daheer weerwe foont weesten eeftert ååsten:
- Nommensweerw
- Pätjersweerw
- Hinnersweerw, diling di hord
- Tyensweerw
- Söschensweerw
- Schörkeweerw
Bütefort toorp tut nordååsten lade uk nuch da biinge weerwe Latj Hüs än Piitjens.
Toorpschile[Bewerke | Kweltekst bewerke]
-
Doogebel-Huuven
-
Doogebel bru
Politiik[Bewerke | Kweltekst bewerke]
E gemiine heet 13 sate önj e gemiinefertreesing[3].
Sii uk[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Ferwisinge eeder büte[Bewerke | Kweltekst bewerke]

- Bongsiiler Kanaal
- Doogebelerkuuch önjt Nordfriesland Lexikon foont NFI
Referäntse[Bewerke | Kweltekst bewerke]
- ↑ Statistikamt Nord – Bevölkerung der Gemeinden in Schleswig-Holstein 4. Quartal 2021 (XLS-datei) (Widjerfeerd üüb grünjlaag faan't fulkstäälang 2011) (Heelp aw tjüsch)
- ↑ Nordfriesland: County in Schleswig-Holstein, citypopulation.de
- ↑ Ergebnis Kommunalwahl Dagebüll 2018, Amt Südtondern
Åktoorp | Älhood | Ämelsbel-Hoorbel | Äphüsem | Bousbel | Braarep | Braamstäälönj | Ding-Sönj | Doogebel | Friedrich-Wilhelm-Lübke-Kuuch | Galmsbel | Hulm | Humptoorp | Klangsbel | Klasbel | Kuurlem | Låålönj | Läigem | Leek | Leeksguurd | Naibel | Naischöspel | Oowentoft | Risem-Lonham | Runees | Språkebel | Ståårem | Stääsönj | Taningstää | Weestre
Åktoorp | Oornshaud | Årnfjål | Årnfjålfäil | Aalkersem | Aalmtoorp | Alwat | Oowentoft | Beergem | Bjarntoorp | Bååmst | Bonlem | Boorlem | Borigsem | Bousbel | Braarep | Bramstedtlund | Bräist | Brääklem | Doogebel | Draage | Trölstrup | Dunsem | Elisabeth-Sophien-Kuuch | Ellhöft | Ämelsbel-Hoorbel | Ding-Sönj | Freesendelf | Friedrich-Wilhelm-Lübke-Kuuch | Friedrichstääd | Galmsbel | Garding | Sarkspal Garding | Golbäk | Gelün | A Grööd | Grothusenkuuch | A Huug | Haselund | Haatst | Haatstinger Määrsch | Höögel | Holm | Hörnem | Hoorst | Huude | Humptoorp | Hüsem | Imensteed | Jåålönj | Kaamp | Kuurlem | Katharinenheerd | Klangsbel | Klasbel | Koolnbütel | Kolkerhii | Kotzenbel | Låålönj | A Nääs | E Hoorne | Leek | Leeksguurd | List | Jöömst | Läitjholem | Madlem | Melst | Neebel | Naischöspel | Njiblem | Naibel | Noorsaarep | Nuurderfriedrichskuuch | Nuurdstrun (gemeen) | Noorst | E Hoolme | Ööwenem | Oldenswort | Oldersbek | Åldrop | Olersem | Uastenfial | Aaster-Uurst | Uasterheewer | Pelwerem | Poppenbüll | Ramsteed | Raantrem | Reußenkuuger | Risem-Lonham | Runees | Sankt Peter-Ording | Swåbstää | Swiasing | Seet | Simonsberag | Salwit | Säänebel | Språkebel | Ståårem | Stääsönj | Strükem | Söleraanj | Süderhöft | Läigem | Süüdermaask | Söl' (Gimiindi) | Tating | Tetenbüll | Taningstää | Tönang | Tümlauer Kuuch | Ülwesbel | Äphüsem | Ödersem | Fjåål | Folerwiik | Fåålst | Wäilt | Woningstair-Brēderep | Weester-Uurst | Waasterheewer | Weestre | Winert | E Wäsk | Wiisem | Witbek | Witjdün | Witswort | Wååbel | Wraksem | A Wik