Kris Nordfraschlönj
 Täkst aw mooringer frasch |
 |
• Bägstää • Bausteed • xxx • Diese Seite wird bearbeitet • This page is under construction • |
| Woopen | Tjüschlönjkoord |
|---|---|
 |
54.4770199.051147
Koordinaaten: 54° 29′ N, 9° 3′ O
|
| Basisdooten | |
| Bundeslönj: | Slaswik-Holstiinj |
| Ferwaltingstää: | Hüsem |
| Grutelse: | 2.048,61 km² |
| Inboogere: |
161.923 (31. Det. 2013)[1] |
| Inboogere per km²: | 79 Inboogere per km² |
| Kfz-Kåntiiken: | NF |
| Krisnumer: | 01 0 54 |
| NUTS: | DEF07 |
| Krisapdiiling: | 133 Gemiinde |
| Adres foon e Krisferwalting: | Marktstraße 6 25813 Hüsem |
| Internetsid: | |
| Lönjrädj: | Dieter Harrsen (WG NF) |
| Lååg foon di Kris Nordfraschlönj önj Slaswik-Holstiinj | |
 |
|
Di kris Nordfraschlönj (de. Nordfriesland, nds. Noordfreesland, da. Nordfrisland) as di noordelkst lönjkris önj Tjüschlönj än eefter e grutelse di treed önj Slaswik-Holstiinj..... (wees sü gödj an mååg dat frasch!) ..... Uun nään kreis wurd muar spriaken snaaket üs uun Nordfriislon: Nordfriisk, Sjiisk, Däänsk, Plaatsjiisk an Süüdjüütsk. Iar wurd uun Friedrichstääd uk noch Holuns snaaket. Tu a regiuun Nordfriislon hiart uk noch Halaglun, man det eilun hiart tu a kreis Pinneberg.
Sii uk: Nordfriislon.
Auersicht
Geografii[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Di kreis Nordfriislon leit uun't nuurdwaasten faan Schleswig-Holstian an stupet uun't nuurden jin Denemark, uun't uasten jin a kreis Schleswig-Flensborag an uun't süüden jin Dithmarschen. Uun't waasten leit a Nuurdsia. A huuchst punkter uun a kreis san a Sandesberag mä 54 meetern uun Uastenfial an at Uwe-dün mä 52,5 meetern uun Kaamp üüb Sal.
Faan uasten tu waasten fanjst dü sok onerskiaselk lunskapen üüs a geest, a maask, a waas mä a Halgen an a maaskeilunen an bütjen uun't waasten a geesteilunen. At ütjsen as föraal troch a istidjen bestemet, man uk troch tau grat sturemfluden uun a juaren 1362 an 1634.
Uun Nordfriislon stun 33 regiuunen oner natüürskül, det san 9,21% faan't lun. Diartu komt a Natjunaalpark Waas mä 176.290 hektaar.
Kliima[Bewerke | Kweltekst bewerke]
-Deutschland-metrisch-deutsch.png)
Nordfriislon hää Atlantikkliima, uun a somer as't ei so warem üs uun't banlun, uun a wonter ei so kuul. At jaft al en düütelken ferskeel tesk a eilunen an a fäästääg. Üüb a geest heest dü 190 daar saner froost, üüb a eilunen san't 220. Uun a maask begant di iarst froost ei föör aanj Oktuuber an maden April as't diarmä föörbi.
Faan Febrewoore bit Jüüne mutst dü mä 40 mm rin a muun reegne, faan August bit Oktuuber mä 80. Üüb a eilunen an uun a maask rinjt at düütelk maner üs üüb a geest. A winj weit uun't madel mä 7 m/s (det san amanbi 25 km/h of 14 kn) üüb a eilunen an uk üüb fäästääg as't ei föl maner.
Histoore[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Di kreis wurd 1970 grünjlaanj an slood jo ual kreiser Süüdtondern, Hüsem an Eidersteed tuup.
Sii uk: Histoori foon Nordfraschlönj.
Ökonomii[Bewerke | Kweltekst bewerke]
At grünjlaag faan a ökonomii san büürerei, faskerei, hoonwerk an tu en graten dial a fräämenferkiar. Uun ferglik tuSchleswig-Holstian werke maner uun't hoonwerk, oober muar uun a büürerei an muar uun a siinsten, det komt fööraal troch a fräämenferkiar.
Uun a kreis stun amanbi 100.000 baaden för fräämen, diarfaan muar üs a heleft üüb Sal. 2004 kaam muar üs ian miljuun baaselidj tu Nuurdfresklun an blääw uun't madel 10 naachter. Diarmä san auer 1 miljaard Euro amsaat wurden.
2005 jääw't 660 winjstruumuunlaagen. Uun an trinjam Hüsem werke en hialer rä onernemen uun det diar brangsje. Hüsem skal uk di huuwen för bütjendiks-winjstruumuunlaagen wurd. Saner werk wiar uun't juar 2004 8,9% faan a minsekn, diarmä leit a kreis uun't madel faan't lun, ufsen faan a grat stääden, huar muar minsken saner werk san. Üüb Eidersteed sjocht at mä 10,4% wat ringer ütj, a best taalen san üüb Sal mä 7,9%.
Ferkiar[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Iisenboon[Bewerke | Kweltekst bewerke]
At wichtagst boonliinje as a Marschboon faan Hamborag tu Waasterlun. Haltesteeden san uun Friedrichstääd, Hüsem, Breetsteed, E Hoorne, Naibel, Klangsbel an Waasterlun. Swäärs diartu ferlääpt at Nuurd-Uastsia-Boon faan Kiil auer Hüsem tu Sankt Peter-Ording. Faan Naibel tu Doogebel keert a NEG-Boon (iar NVAG), an do jaft at noch en ferbinjang faan Naibel auer a grens tu Tondern uun Denemark.
Dampern[Bewerke | Kweltekst bewerke]
A miast eilunen an halgen san auer damperliinjin mä a fäästääg ferbünjen. Tu Sal könst dü auer a Hindenburg-Doom oober uk mä a boon raise.
Struaten[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Nuurdfresklun hää nian autoboon, auer a B5 komt am oober efter süüden tu a A23 uun Heide. A bundesstruaten B199, B200 an B101 ferbinj a kreis mä a A7 uun a maden faan Schleswig-Holstian. Auer a B202 komst Dü faan St. Peter-Ording auer Tönang tu Rendsborag.
Luft[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Fluchplåtse jeeft dåt önj Weesterlönj, Hüsem, A Wik än St. Peter-Ording, man bloots di önj Weesterlönj heet liinjinferkäär[2]. Dåt militeer onerhoolt noch en plåts önj Leek.
Stääse än gemiinde[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Fiiw stääden an gemeenen ferwalte jo salew, aal jo öödern san efter det reform faan a juaren 2007 an 2008 tu aacht amten tuupslööden wurden.
Sii uk: Nordfriislon (gemeenen).
Ferwis efter bütjen[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: Nordfriislon Futnuuten[Bewerke | Kweltekst bewerke]
- ↑ Statistikamt Nord – Iinwenern faan a gemeenen uun Schleswig-Holstian 4. kwartaal 2013 (XLS-datei) (Widjerfeerd üüb grünjlaag faan't fulkstäälang 2011) (Heelp aw tjüsch)
- ↑ Fluuchplaats Waasterlun
