Dai/sö
Söl'ring |
Maat | |
---|---|
Norm | SI-ianhaid |
Noom | Dai |
Teeken | [1] |
Füsikaalisk Maat fuar | Tidj |
Dimensjoon | |
Dimensjoons-Sümbool | |
Ön SI-Maaten | |
Luki uk jir: Jaar, Muun, Stünj, Minüüt |
En Dai es en Maat fuar Tir en heer hok Meeningen.
Üp Sölring sen aacht Daagen uk en Aagidaar.
Füsiik
[Bewerke | Kweltekst bewerke]En Dai (d) heer 24 Stünen, 1.440 Minüten of 86.400 Sekunden.
Astronomii
[Bewerke | Kweltekst bewerke]En Dai es di Tir, hur di Öört höör jens om höörsalev drait. Di "Sen-dai" waaret 24 Stünen, man ön disalev Tir drait di Öört höör uk en Stek fiiđer trinjom di Sen.
Sadeling es di "Stiaren-dai" en bet kuurter, en dit sen ombi 23 Stünen, 56 Minüten en 4 Sekunden.
Daagen üp üđer Planeeten
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Di Leengdi fan en Dai ön üđer Planeeten fan't Sensüsteem ken leenger of kuurter üs üp di Öört wiis:
En Dai üp
- Merkurius waaret ombi 59 Daagen üp di Öört
- Weenus waaret ombi 118 Daagen
- Mars waaret ombi 37 Minüten leenger üs üp di Öört
- Juupiter waaret bluat 10 Stünen
- Saturnus waaret 10 Stünen en 42 Minüten
- Uranus waaret 17 Stünen an 14 minüüten
- Neptunus waaret 16 Stünen en 6 Minüten.
Seefaart
[Bewerke | Kweltekst bewerke]En Dai bigent, wan di Sen āpgiar en halt āap, wan jü önergiar. Da kumt di Nacht. Sodeling es üp di Nuurđerhualev fan di Öört ön di Somer leenger Dai üs ön di Wunter. Di leengst Dai es bi di Somer-Senweening en di kuurtest bi di Wunter-Senweening.
Kalen'er
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Diar sen soowen Daagen ön di Week:
# | Öömrang | Fering | Sölring | Mooring | Hoolmer | Haliifreesk | Halunder | Seeltersk | Waastfresk | Ufkemst |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Mundai | Mundai | Mondai | Moundi | Moundi | Mööndii | Mundai | Moundai | Moandei | Di Dai fan di Muun |
2 | Teisdai | Teisdai | Tiisdai | Täisdi | Täisdi | Taisdii | Taisdai | Täisdai | Tiisdei | Fan di ualgermaans Gothair Tyr |
3 | Wäärnsdai | Weedensdai | Winjsdai | Weensdi | Winsdi | Maaderwich | Meddeweeken of Merreweeken | Middewíek | Woansdei | Fan di ualgermaans Gothair Odin (ualingels: Woden) |
4 | Süürsdai | Tüürsdai | Türsdai | Törsdi | Tünersdi | Tonersdii | Tünnersdai | Tuunsdai | Tongersdei | Fan di ualgermaans Gothair Thor (Toner) |
5 | Freidai | Freidai | Friidai | Fraidi | Fraidi | Fraidii | Fraidai | Fräindai | Freed | Fan di ualgermaans Gothair Frigg |
6 | Saninj | Saninj | Seninj | Saneene | Saneene | Soneene | Senin | Snäivende of Sneeuwende | Sneon | Di Inj fuar di Dai fan di Sen |
7 | Söndai | Söndai | Sendai | Sandi | Sandi | Sondii | Sendai | Sundai | Snein | Di Dai fan di Sen |
En Kalen'ermuun heer mung 28 en 31 Daagen.
Spreekuurter
[Bewerke | Kweltekst bewerke]- Me Piđersdai - Naachtert bi Dai es fuaral di Kalen'erdai meent, achterön uk dit Daisleecht.
- Miaren kumt uk en Dai[1]
- Di Pröst prötjet man jens üp Dai
- Dö Di ek āp, Dü weetst ek wat miaren es - leesen bi Erk-Uwe Schrahé
Luke uk diar
[Bewerke | Kweltekst bewerke]Futnooten
[Bewerke | Kweltekst bewerke]- ↑ Volkert Faltings en Reinhard Jannen: Fering-Öömrang Spreegwurdleksikon, Hüsem 2012