Elektroauto

Faan Wikipedia
Söl'ring


En elektrisk Postwain fan't Jaar 1900
En iipen Elektrowain fan 1900 uur ütköört.
Di jest Elektrowainer wiar me Luarbateriien önerwai.

En Elektroauto es en Automobiil, wat fan Elektromaskiinen öndrewen uur.


Wat wiar üs Jest?[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Hok Aart fan Autos, elektrisk Wainer of sok me Jölingsmaskiin üs Jest üp Straat kemen es, weet nemen sa rocht. Aur en lung Tir wiar di Mensken man lefer me en Elektrowain önerwai, aurdat em en Bensiinmaskiin öndrai skul. Beeter waar dit me en Elektromotoor, di Starter, wat di Maskiin me en Baterii öndrai kür.

Sa heer di Elektrotechnik di Bensiinwain holpen, dat di üp Fet kum kür.

Forskelen[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Forskel es fuaral, hur di Energii fuar di Maskiinen fan kumt. En Auto me Brenstofseli ken wakerer āpfelt uur, en dit kumt me jen Leering fiiđer üs di miist Bateriiautos. En Auto fan di Merelklas nemt ombi 800 Gram Weeterstof fuar 100 km, dit jit, dat dit me 5 kg binai 600 km fiir lapt. Wan em muar üs jen Brenstofseli heer, ken em uk muar Maskiinenkraft leenger omseet üs me Bateriien.

Me en Bateriienauto ken em muar Stroom rekuperiari, en em kan sin Stroom itüüs maaki. Weeterstof let höm ek sa iinfach maaki en fuaral uk forwaari.

Forskelig Aarten[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Hat jeft fuaral trii Aarten:

  • Elektroauto me Baterii: Stroom fan't Nat, en Winjkraft- of Photovoltāikönlaag uur iin ön en Baterii leeren. Di Maskiin nemt di Stroom fan di Bateriien. Jerer wiar di Bateriien aaftinoch me Luar āpbecht, leeter Nickel-Cadmium, en deling (2018) uur fuaral me Lithium-Bateriien aarbert. Diar jeft et uk jit Forskelen.
  • Elektroauto me Baterii en Solaarpaneelen: Des es dit salev üs dit Bateriiauto, man di Solaarpaneeli ken di Baterii tö en gur Diil āpleer, wan dit Auto ön di Senskiin staant of köört uur. En Bispöl es di SION fan Sono Motors.
  • Elektroauto me Brenstofseli: Iin ön en Tank uur Weeterstof pompet. Des uur iin ön en Brenstofseli leten, hur di Weeterstof me di Süüerstof üt di Lucht tö Weeter uur. Diarbi uur elektrisk Energii frii, hur em en Baterii me āpleer of en Elektromaskiin me öndriif ken. Fuar't Miist es biiring iin ön en Brenstofselen-Auto, aurdat em me Bateriien di kineetisk Energii töbeekwen ken, dit jit Rekuperatsjoon.


Technik[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Brutto en Netto-Kapatsiteet[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Ark Lithium-Akku heer en BMS (Baterii-Management-Systeem), wat fuaral üppasi skel

  • dat di Baterii ek tö wārem uur
  • dat di Baterii ek tö kuul uur
  • dat di Baterii ek leeren uur, wan di Temperatuur dit ek tölet
  • dat niin Last ön di Baterii kumt, wan di Temperatuur dit ek tölet

diaraur hen paset dit BMS uk āp,

  • dat di Baterii ek tö fol leeren uur
  • dat di Baterii ek tö lerig maaket uur

En diarom ken em fan di Kapatsiteet (=brutto) fuar't Miist bluat 80 bit 90% (=netto) nüti

Fan ual maaki nii: Baterii-Recycling[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Wan em en Liiter Ööl forbrent, da uur diar oler weđer Ööl fan. Des giar bi Bateriien uk üđers.
Maning Firmen forsjuk al leenger, di Stofi üt ual Bateriien tö fo. Des raaket ek bluat di Bateriien fan Autos of Elektroweelen, naan, uk iin üs Telefooni, Tablets en muar sen Lithium_Bateriien iinbecht of iin seet, wat jens ek muar aarberi mai.

Aural uur uk diarön aarbert, dat Stofi sa üs Koobolt ek muar nöörig sen.

Di beest Tal fan ütsortiaret Stofi skafet di Firma Duesenfeld ön Wendeburg bi Braunschweig.[1]

Dit Leergiraat rocht höm eeđer di PV-Önlaag[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Wan em en PV-Önlaag me 8 bit 10 kWp heer, da leengt di Stroom aaftinoch uk fuar't Auto. Des weet uk di Liren, dānen Leergiraaten bech. Sa jeft et Giraaten, wat ütskrekeli, wan en Wulk en diarme ek inoch Stroom kumt. Wan di Stroom weđer muar uur, da skrekelt dit weđer ön. Hok Giraaten raili uk di Leerstroom diareeđer āp en dial, wat di PV-Önlaag bringt.

Des raaket deling (2020) fuaral bütlöning Wainer sa üs Tesla, aurdat di Dütsken jaa noch bliir sen, dat ja en Elektroauto üp Straat haa.

Köör en köör let[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En Elektromaskiin let höör iinfacher raili üs en Jölingsmaskiin. Aaftinoch es niin Skrekelkast nöörig, wat uk fuul mener Wecht meent.

Masi Elektroautos haa en Tempomat, en fuaral Tesla heer al olerhun Modeli me „Autopilot“ üp Straat.

Luki uk öner Autonoomi Köörmaskiinen.

Wat aur Energii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Pkw
Ön dit Bispöl fan di Renault Kangoo ken em weegi, hurfuul Energii fuar 100 km nöörig sen.

Bensiin, ombi 70 kW Motorkraft. Bensiin heer ombi 8,5 kWh Brenwert iin ön jen Liiter.
Üp kuurt Streeken nemt di Bensiinwain ombi 8,5 Liitern.

Diesel, ombi 70 kW Motorkraft. Bensiin heer ombi 10 kWh Brenwert iin ön jen Liiter.
Üp kuurt Streeken nemt di Bensiinwain ombi 6,5 Liitern.

Elektro es iinfacher. Me en 22kWh-Baterii ken em 80 bit 150 km köör, 80 km sen dit Mendst ön di Wunter, en 150 kWh sen bal ek waar. Dit Merel sen da >> Fan en 20kWh-Baterii en em bluat ombi 80%nüti, man fuar't Āpleeren es di Energii dach nöörig.
Wan wü nü weet wel,hurfuul Energii fuar 100km nöörig sen, da skel wü di Kapatsiteet (22kWh) en di Kilomeeter töögenreekni:

Dit jit, dat üs 22kWh döör 1,15 dit es, wat fuar 100km nöörig es:

Des es noch niin Spaarmaskiin.


Elektrobus
Nü forsjuk wü ditsalev me en Sileo S12, en Bus fuar ombi 85 Mensken. Di Baterii ken 225kWh āpnem, en diarme ken di S12 twesken 170 en 230 km laap.
Fuar di Laapwai jit dit:

()

Da ken wü mal iinfach ütreekni, hurfuul Energii fuar 100km nöörig sen.

Des jit:
Me mener üs debelt sa fuul Energii üs en merelgurt Bensiin-Pkw ken di Elektrobus 85 Mensken köör.

Wat aur di Baterii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Sa üs em dit al bi di Tesla Roadster (2008) maaket heer, uur di Köörbaterii bi Tesla fan 18650-Selen, wat Lithium-Ioonen-Bateriien sen, töhopluaret. Des sen al jaarlung fuar Laptops ön Gang . Koopet uur des fuar't Miist fan Panasonic.

Fan BMW jit dit, dat ja Pouch-Selen bi LG ön Korea iinkoopi. En Pouch-Seli es sawat üs en Hünki of Haurem, dit nemt aaftinoch ek sa fuul Plaats.
Bi't Pedelec sen di Bateriien, wat iin ön di Pakeetdraier skööwen uur fuar't olermiist me Pouch-Selen becht.

Ön di Sir Tesla Model S en öner Pedelec es di Bireekning biskrewen, hur'ling fan sok litj Bateriien en gurt Jen uur, hur em Auto me köör ken.

Dit Model S me 85-kWh-Baterii heer 7.104 enkelt Selen (Typ 18650), wat fan 16 Moduuli („Bricks“) töhopseet es.

Vehicle to Grid[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Elektroonik iin forskeligi Wainer - sa üs di Nissan Leaf ZE1 of di Sono Sion- es diarfuar iinrocht, dat di uk Stroom ken. Dit jit, dat em diarfan uk Energii iin ön sin Hüs Stjüüri ken,wan dit diarfuar en Giraat heer. Des es gur, wan niin Stroom fan Senskiin of Winj tö fo es. "Vehicle to grid" jit sa fuul üs "Wain tö (Stroom-) Nat"

Elektroautos üp Söl'[Bewerke | Kweltekst bewerke]

BMW[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Forskelen fan i3 tö i3s

Citroën[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Bal niin Noom fan en Autofirma uur sa aaft mes ütspreeken üs di fan Citroën.
Jir kenst Dü di Ütspraak fan Citroën hiir.?/i

Des Firma jert tö di PSA-Konsern en becht aaft wat töhop me Peugeot. Di Berlingo jit bi Peugeot Partner.
Hat es man ek sair, dat Peugeot uk en elektrisk Wain diarfan önböören heer.

Daimler AG[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Mercedes-Benz heer sin Noom eeđer Gottlieb Daimler sin Daachter Mercedes, uur sair. Aur lung Tiren stön des Noom (Of di Noom Daimler-Benz) fuar Maskiinen, hur em höm üp forlet kür en wat sa waker ek önsteken ging. Sent di niigentiger Jaaren heer man dit "Marketing" aurhun wonen, en em es diartö aurgingen, fuar ark nii Taacht en ain Firma iipentömaaki. Di Haurfirma jit öntwesken Daimler AG. Sa waar fan di Busfirma EvoBus, üs em Kässbohrer aurnomen her, en diarfan jeft et al ombi 5 Önerfirmen. Fan di Smart waar en Firma Smart, üs di Swaitser, diar höm di Smart üttaacht her, niin Lest muar her. Me di Elektroautos skul uk diarfuar en Firma üttaacht uur, en des jit Mercedes-Benz EQ.
Ik fortel dit, aurdat em waker döörenachler kumt, en diarom ken dit wiis, dat jen of di üđer Noom ek rocht iinseet es.

Sent dit weđer Daimler jit, önerskriift Gottlieb Daimler aaftinoch di Winjskiiwen fan di Wainer.

Mercedes-Benz[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Smart[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Des Skeltern weegi di Smart 453 EQ, wat jest üs "ED 4" forkoopet waar. Dit es di Elektrowain fan di trēr Bechningsaart 453.

Mercedes-Benz EQ[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dit es di Daachterfirma, wat Daimler fuar Elektrowainer iipenmaaket heer.
Dit jest Automodel jit Mercedes-Benz EQC en uur ön Bremen sa üs ön Peking becht.

EQC 400

EQV 300

Di "Vito" es di Kraam- of Aarberswain, di litj Persoonenbus jit "V-Klas".
Sent di Uurs fan 2019 jeft et en V-Klas me Elektromaskiin, en des heer en Baterii me 90 kWh. Diarme skel di Wain bit tö 352 km laap.
Di Maskiinenkraft es me 150 kW öndönen, en di V-Klas skel 160 km/h laap.

Ön Likstroom (CCS) skel di V-Klas me 110 kW Leerkraft Stroom fö, dit jit dat et fan 10 bit 80 % fan di Baterii ombi 45 Minuuten waaret.

Di e-Vito heer en litjer Maskiin me 84 kW en skel me sin Baterii ombi 150 km me bit tö 120 km/h laap. Des Wain jeft et sent di taust Hualev fan 2018.


Ford[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Fan Ford kām 2020 di Mustang Mach-E üt.
Uk fan di Kraamwain of litj Bus Ford Transit wiar al en Elektromodel taacht, man dit es jit ek üp Straat.

Hyundai[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Hyundai Motor Group becht sent 1975 Persoonenwainer.
Me di Kona en di Ioniq heer di Autofirma tau Elektroautos on Gang.

Jaguar Land Rover[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dit Elektroauto fan Jaguar jit Jaguar I-Pace

Kia Motors[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dit Elektroauto fan Kia Motors jit Kia Niro

Next.e.GO Mobile[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Fan di RWTH (Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule) waar jens en Projekt bigent, di Streetscooter.
Leeterhen waar en taust jen maaket, di e.Go.
Diarbi giar dit diarom, dat en Auto ek muar heer üs wat nöörig es man dat et likert Formaak es en köör diarme ombi.

Dit Projekt es man üt Jil löpen en maast forkoopet uur.

Des Auto es nü ek fan Söl, man dit jert diartö.

Nissan[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Fan Nissan uur di Leaf en di E-NV 200 önböören. Fan di Leaf jeft et al di taust Bechningsreeg, man üp Söl sen deling (Krölenmuun 2020) bluat hok fan di jest Reeg tö finj.
Di Leaf sa üs uk di E-NV 200 kür em üp Söl al ütlii, jen E-NV 200 es somtirs üp Straat tö raaki.

Renault[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Tesla[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Model S

Model 3

Aartig wat litjer en uk gönstiger es dit Model 3 önliar. Di Wain skul jest "Model E" jit, man diarfan kām Strir me en Firma, wat di Noom al fuar wat ön Gang her.

Model X

Dit Model X es en Family Van, en Aart fan Mikrobus, wat achtern Düüren sa üs Jüken heer ("Falcon doors"). Dit jert dö di hooger Klas en es uk ombi sa jüür üs en Model S.

Model Y

Sent 2020 jeft et dit Model Y, wat en binai bluat hooger bechti Model 3 es.

Streetscooter[Bewerke | Kweltekst bewerke]


Volkswagen AG[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Tö di Volkswagen AG hiir masi Marken sa üs Audi, Seat, Škoda, Bentley en Volkswagen.
Des haa aaftinoch jen Platforem fuar forskeligi Modeli fan di Marken. Sa sen VW Up!, Škoda Citigo en Seat Mii binai lik becht, man di Prisen en hok Ütstafiaringen sen forskelig maaket.

Audi[Bewerke | Kweltekst bewerke]
Porsche[Bewerke | Kweltekst bewerke]

2015 heer Porsche en Auto me di Noom Mission E fuarstelt, en hentö dit Jen fan 2019 wiar diarfan di Taycan uuren, dit jest Elektroauto fan des VW-Daachter.
Porsche heer üp Söl en Hüs becht, hur em Autos önluki en hüüri ken, dat em diarme üp Ailön ombi köör ken. Tö des Wainer jert uk di Taycan.

Volkswagen[Bewerke | Kweltekst bewerke]
MAN[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Traton SE es en Firma fan di Volkswagen AG. Diar giar dit om Kraamwainer en Busi.
Di Traton SE halt ombi 94 % fan di MAN-Aktien.

Iin ön di VW-Fabriiken Düsseldorf of uk ön Poolen uur Autos fuar't Nüting becht, sa üs uk di VW Crafter.
Di MAN TGE 3.140 E (Ombi trii Tenen töleten Wecht en 140 PS fan en Elektromaskiin) es ön di salev Böört üs di VW Crafter becht, bluat fan büten en fan benen es di en bet forskelig maaket. Di Crafter jeft et uk me Elektromaskiin, des jit e-Crafter.

MAN TGE

VW e-Crafter

Dit en des[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Navya, di "autonoomi" Bus[Bewerke | Kweltekst bewerke]

2019 waar di Navya naa Söl stjüürt, en Bus, wat ek autonoom köört, man di ken fuar en Streek programiaret uur.
Wan niin Baariliren ön Kairem sen, köört di lerig ombi, aurdat em me Weel wakerer önerwai es.

Omnibus, dit gurteri Auto[Bewerke | Kweltekst bewerke]

BYD[Bewerke | Kweltekst bewerke]

BYD (Akronyym fuar Build your dreams) kumt fan Chiina en jert diar tö di gurtest Elektro-Autofirmen. Sa waar aliining ön Shensen di hiili Reeg fan Busi (aur 16.000 Stek) mung aacht Jaaren "elektrifitsiaret", dit meent fan BYD nii becht.[2]

Fan Shensen kumt masi Elektroonik wat uk naa Dütsklön kumt.

Di Lönsbidreft fuar Tochen en Busi NAH.SH heer 2022 aur twuntig nii Busi fan BYD koopet, wat man ön Ungarn becht uur, hur ja en Fabriik becht haa.
Di dütsk Bundsregiaring helpt lefer bi nii Busi fan Chiina üs bi ombecht ual Busi fan Enge-Sande.

BYD becht uk elektrisk Persoonenwainer.

Iveco[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Iveco es fan masi LKW- en Busfabriiken aur dit hiili Euroopa uuren. Sa es dit niin Wuner, dat di Iveco E-Way en Konstruktsjoon fan Heuliez [ø'lje:s] (Ütspraak)?/i, en franzk Werk es, wat aur Badge Engineering uk üs Iveco-Magirus fan Ulm forkoopet uur.

Di E-Way jeft et me Leengden fan 9,5, 10,7, 12 en 18 Meetern. Dit Model es fuaral diarfuar taacht, mal litjet Stroom tö nem. Di Werksrekord liit bi 0,61 kWh fuar en Kilomeeter, en me des Wert heer en Liinientest ön Celle aur tau Daagen slaaget[3] [4].


Di Iveco Daily electric uur üs Kraamwain, üs litj Bus en söner Āpbechningen fan 3,5t bit 7,4t töleten Wecht forkoopet.

Di Maskiin heer 80 kW. Di Wain heer en Batterien fan 37, 74 of 111 kWh, en skel 100 bit 400 km Laapwai haa.[5]
Di Bus diarfan heer 16 Setplaatsen.

Di Bateriien giar lungsem ön 10 of 24 Stünen of waker ön 2 Stünen āptöleer. Em ken jen bit trii Bateriien fo.[6]

I See (Ombechningen)[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Firma I See Electric Buses GmbH set üp GreenTec Campus ön Enge-Sande.

Ual Busi fo en nii Achteraks me Rumeltuut-Motooren sa üs Bateriien en uur fan benen nii ütstafiaret, dat di tömentst aacht Jaaren of 1 Miljoon Kilomeetern laap ken. [7]

Aur en Pilude-Projekt skul dit āpbecht uur, dit Lön wil help[8]. Nü koop ja Busi fan BYD.

MAN[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di jest Elektrobus fan MAN es di Lion'sCity E, wat et me 12 en 18 Meetern jeft.

Sent di August (Bārichtmuun) fan 2021 heer di Damperselskep fan Pelworem en Lions City 12 E, di ual Dieselbus skel wech.

Ön di Hārefst fan 2022 kām 5 Lions City 12 E naa Söl.

Mercedes-Benz EvoBus[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Navya[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Navya e en NAF-Bus (Nachfragegesteuerter Autonomer Bus), wat fan 2019 it 2020 uk üp Söl ön Gang wiar[9].

Sileo[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Firma Sileo es forswünen. Üp Söl sen tau Sileo S 12 löpen. 2022 waar man MAN-Busi koopet.

Silenth 1[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Silenth 1[10] es en Elektrobus fan Kiina, hur Technik fan Dütsklön iinbecht es (Bosch, ZF).

Di Bus es fan Salzborig bit tö di Kaiser-Franz-Josef-Höhe en töbeek löpen (ombi 330 km) en her jit gur 40% Energii iin ön sin Baterii.

Senerlig es di "Double Gun"-Leertechnik, hur em aut tau Wiiren debelt sa waker me āpleer ken.

Video fan Uasterrik (Großglockner)[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Ön Uasterrik waar en 12-m-Bus me 430-kWh-Baterii becht, dat em rocht fuul Maskiinenkraft diarfan fo ken. Bi en gurter Akku ken em muar Last ofnem üs wan di olter litj es.

Di Maskiinen kür da uk leenger 200 kW fo, en me des Bus es em da üp en gurt Bārig köört, di Großglockner töhop ombi 330 km.[11]

VDL[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Fan VDL kumt di Citea SLF Electric, hur dit al di taust Generatsjoon fan jeft.
VDL-Busi laap al ön Münster, Osnabrück, Köln en Kiel, aaftinoch uk me 18 Meetern Leengdi (Citea SLFA 181 Electric).

Luki uk jir[Bewerke | Kweltekst bewerke]

  1. En Video aur Firma Duesenfeld bi YouTube
  2. https://www.ingenieur.de/technik/fachbereiche/verkehr/weltrekord-shenzhen-hat-16-359-busse-auf-elektroantrieb-umgestellt/
  3. busnetz.de aur di Liinien-Rekordfaart fan di Iveco E-Way 12
  4. En Video aur di Iveco-Rekord fan Celle.
  5. https://iveco-west.de/de/neufahrzeuge/on-road/transporter/daily-blue-power/daily-electric
  6. [https://iveco-west.de/de/neufahrzeuge/on-road/transporter/daily-blue-power/daily-electric . Önluket di 14. Januwaari 2023.
  7. DB Regiobus Nord skel en ombecht MAN haa.
  8. DB Regio aur dit Pilude-Projekt me en Toondokument fan Lönsminister Buchholz
  9. Bi "Sylt-TV" jeft et en Video fan di autonoomi Navya-Bus
  10. www.silenth.eu
  11. En Video fan di Bus, wat ön di Großglockner önerwai wesen es.