Elektroauto

Söl'ring

En elektrisk Postwain fan't Jaar 1900

En iipen Elektrowain fan 1900 uur ütköört.

Di jest Elektrowainer wiar me Luarbateriien önerwai.

En Elektroauto es en Automobiil, wat fan Elektromaskiinen öndrewen uur.

Wat wiar üs Jest?[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Hok Aart fan Autos, elektrisk Wainer of sok me Jölingsmaskiin üs Jest üp Straat kemen es, weet nemen sa rocht. Aur en lung Tir wiar di Mensken man lefer me en Elektrowain önerwai, aurdat em en Bensiinmaskiin öndrai skul. Beeter waar dit me en Elektromotoor, di Starter, wat di Maskiin me en Baterii öndrai kür.

Sa heer di Elektrotechnik di Bensiinwain holpen, dat di üp Fet kum kür.

Forskelen[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Forskel es fuaral, hur di Energii fuar di Maskiinen fan kumt. En Auto me Brenstofseli ken wakerer āpfelt uur, en dit kumt me jen Leering fiiđer üs di miist Bateriiautos. En Auto fan di Merelklas nemt ombi 800 Gram Weeterstof fuar 100 km, dit jit, dat dit me 5 kg binai 600 km fiir lapt. Wan em muar üs jen Brenstofseli heer, ken em uk muar Maskiinenkraft leenger omseet üs me Bateriien.

Me en Bateriienauto ken em muar Stroom rekuperiari, en em kan sin Stroom itüüs maaki. Weeterstof let höm ek sa iinfach maaki en fuaral uk forwaari.

Forskelig Aarten[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Hat jeft fuaral trii Aarten:

Elektroauto me Baterii: Stroom fan't Nat, en Winjkraft- of Photovoltāikönlaag uur iin ön en Baterii leeren. Di Maskiin nemt di Stroom fan di Bateriien. Jerer wiar di Bateriien aaftinoch me Luar āpbecht, leeter Nickel-Cadmium, en deling (2018) uur fuaral me Lithium-Bateriien aarbert. Diar jeft et uk jit Forskelen.

Elektroauto me Baterii en Solaarpaneelen: Des es dit salev üs dit Bateriiauto, man di Solaarpaneeli ken di Baterii tö en gur Diil āpleer, wan dit Auto ön di Senskiin staant of köört uur. En Bispöl es di SION fan Sono Motors.

Elektroauto me Brenstofseli: Iin ön en Tank uur Weeterstof pompet. Des uur iin ön en Brenstofseli leten, hur di Weeterstof me di Süüerstof üt di Lucht tö Weeter uur. Diarbi uur elektrisk Energii frii, hur em en Baterii me āpleer of en Elektromaskiin me öndriif ken. Fuar't Miist es biiring iin ön en Brenstofselen-Auto, aurdat em me Bateriien di kineetisk Energii töbeekwen ken, dit jit Rekuperatsjoon.

Technik[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Brutto en Netto-Kapatsiteet[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Ark Lithium-Akku heer en BMS (Baterii-Management-Systeem), wat fuaral üppasi skel

dat di Baterii ek tö wārem uur
dat di Baterii ek tö kuul uur
dat di Baterii ek leeren uur, wan di Temperatuur dit ek tölet
dat niin Last ön di Baterii kumt, wan di Temperatuur dit ek tölet

diaraur hen paset dit BMS uk āp,

dat di Baterii ek tö fol leeren uur
dat di Baterii ek tö lerig maaket uur

En diarom ken em fan di Kapatsiteet (=brutto) fuar't Miist bluat 80 bit 90% (=netto) nüti

Fan ual maaki nii: Baterii-Recycling[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Wan em en Liiter Ööl forbrent, da uur diar oler weđer Ööl fan. Des giar bi Bateriien uk üđers.
Maning Firmen forsjuk al leenger, di Stofi üt ual Bateriien tö fo. Des raaket ek bluat di Bateriien fan Autos of Elektroweelen, naan, uk iin üs Telefooni, Tablets en muar sen Lithium_Bateriien iinbecht of iin seet, wat jens ek muar aarberi mai.

Aural uur uk diarön aarbert, dat Stofi sa üs Koobolt ek muar nöörig sen.

Di beest Tal fan ütsortiaret Stofi skafet di Firma Duesenfeld ön Wendeburg bi Braunschweig.^[1]

Dit Leergiraat rocht höm eeđer di PV-Önlaag[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Wan em en PV-Önlaag me 8 bit 10 kWp heer, da leengt di Stroom aaftinoch uk fuar't Auto. Des weet uk di Liren, dānen Leergiraaten bech. Sa jeft et Giraaten, wat ütskrekeli, wan en Wulk en diarme ek inoch Stroom kumt. Wan di Stroom weđer muar uur, da skrekelt dit weđer ön. Hok Giraaten raili uk di Leerstroom diareeđer āp en dial, wat di PV-Önlaag bringt.

Des raaket deling (2020) fuaral bütlöning Wainer sa üs Tesla, aurdat di Dütsken jaa noch bliir sen, dat ja en Elektroauto üp Straat haa.

Köör en köör let[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En Elektromaskiin let höör iinfacher raili üs en Jölingsmaskiin. Aaftinoch es niin Skrekelkast nöörig, wat uk fuul mener Wecht meent.

Masi Elektroautos haa en Tempomat, en fuaral Tesla heer al olerhun Modeli me „Autopilot“ üp Straat.

Luki uk öner Autonoomi Köörmaskiinen.

Wat aur Energii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Pkw
Ön dit Bispöl fan di Renault Kangoo ken em weegi, hurfuul Energii fuar 100 km nöörig sen.

Bensiin, ombi 70 kW Motorkraft. Bensiin heer ombi 8,5 kWh Brenwert iin ön jen Liiter.
Üp kuurt Streeken nemt di Bensiinwain ombi 8,5 Liitern. $8,5l*8,5kWh=72,25kWh/100km$

Diesel, ombi 70 kW Motorkraft. Bensiin heer ombi 10 kWh Brenwert iin ön jen Liiter.
Üp kuurt Streeken nemt di Bensiinwain ombi 6,5 Liitern. $6,5l*10kWh=65kWh/100km$

Elektro es iinfacher. Me en 22kWh-Baterii ken em 80 bit 150 km köör, 80 km sen dit Mendst ön di Wunter, en 150 kWh sen bal ek waar. Dit Merel sen da $80km+150km$ >> $230km/2=115km$ Fan en 20kWh-Baterii en em bluat ombi 80%nüti, man fuar't Āpleeren es di Energii dach nöörig.
Wan wü nü weet wel,hurfuul Energii fuar 100km nöörig sen, da skel wü di Kapatsiteet (22kWh) en di Kilomeeter töögenreekni:

$115km/100km=1,15km/kWh$

Dit jit, dat üs 22kWh döör 1,15 dit es, wat fuar 100km nöörig es:

$22kWh/115km=0,1739kWh/km$

$0,1739kWh/km*100=19,13kWh/100km$

Des es noch niin Spaarmaskiin.

Elektrobus
Nü forsjuk wü ditsalev me en Sileo S12, en Bus fuar ombi 85 Mensken. Di Baterii ken 225kWh āpnem, en diarme ken di S12 twesken 170 en 230 km laap.
Fuar di Laapwai jit dit:

( $170km+230km$ ) $/2=400km/2=200km$

Da ken wü mal iinfach ütreekni, hurfuul Energii fuar 100km nöörig sen.
$225kWh/200km=112,5kWh/100km$

Des jit:
Me mener üs debelt sa fuul Energii üs en merelgurt Bensiin-Pkw ken di Elektrobus 85 Mensken köör.

Wat aur di Baterii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Sa üs em dit al bi di Tesla Roadster (2008) maaket heer, uur di Köörbaterii bi Tesla fan 18650-Selen, wat Lithium-Ioonen-Bateriien sen, töhopluaret. Des sen al jaarlung fuar Laptops ön Gang . Koopet uur des fuar't Miist fan Panasonic.

Fan BMW jit dit, dat ja Pouch-Selen bi LG ön Korea iinkoopi. En Pouch-Seli es sawat üs en Hünki of Haurem, dit nemt aaftinoch ek sa fuul Plaats.
Bi't Pedelec sen di Bateriien, wat iin ön di Pakeetdraier skööwen uur fuar't olermiist me Pouch-Selen becht.

Ön di Sir Tesla Model S en öner Pedelec es di Bireekning biskrewen, hur'ling fan sok litj Bateriien en gurt Jen uur, hur em Auto me köör ken.

Dit Model S me 85-kWh-Baterii heer 7.104 enkelt Selen (Typ 18650), wat fan 16 Moduuli („Bricks“) töhopseet es.

Vehicle to Grid[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Elektroonik iin forskeligi Wainer - sa üs di Nissan Leaf ZE1 of di Sono Sion- es diarfuar iinrocht, dat di uk Stroom dö ken. Dit jit, dat em diarfan uk Energii iin ön sin Hüs Stjüüri ken,wan dit diarfuar en Giraat heer. Des es gur, wan niin Stroom fan Senskiin of Winj tö fo es. "Vehicle to grid" jit sa fuul üs "Wain tö (Stroom-) Nat"

Elektroautos üp Söl'[Bewerke | Kweltekst bewerke]

BMW[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Bi en Architekt üp Söl laap tau BMW i3
Bi di BMW i3 skel smeel en gurt Weelen help, dat em me di Energii rocht fiir köör ken.
Bi des Auto maaket di Klöör fuul üt.

Forskelen fan i3 tö i3s

Di I3s heer ön di Fuarwain en bet muar suurt.
Di iinfachi i3 sjocht en bet gleerer üt
Di i3s heer suurt Weelen en suurt Kanten trinjom.
Fan achtern sen dit bal bluat di Kanten ön di Mođerfangsters en di Skreft.
Fuar suurt Fārev trinjom dit S heer't noch ek leengt.
Dit Taak es bi di i3S uk ön di Kant suurt.
Bi di taust Reeg fan di i3 uur Fuarklap en Taak suurt lakiaret, dat di Wain ek sa buanenbiinet ütsjocht.

Citroën[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Bal niin Noom fan en Autofirma uur sa aaft mes ütspreeken üs di fan Citroën.
Jir kenst Dü di Ütspraak fan Citroën hiir.

Des Firma jert tö di PSA-Konsern en becht aaft wat töhop me Peugeot. Di Berlingo jit bi Peugeot Partner.
Hat es man ek sair, dat Peugeot uk en elektrisk Wain diarfan önböören heer.

Dit Auto ön di Skeltern lapt al sent 2015 üp Söl.
Des Auto es en Citroën Berlingo électrique fan di jest Bechningsreeg man di taust elektrisk Aart.
Di Firma wiar jen fan di jest Hunenwerkern üp Söl, diar en Elektrowain iinseet.
Di Citroën C-Zéro waar töhop me Peugeot en Mitsubishi becht.
Ön di Frontklap sen jit di Höölern fan dit Markenteeken.

Daimler AG[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Mercedes-Benz heer sin Noom eeđer Gottlieb Daimler sin Daachter Mercedes, uur sair. Aur lung Tiren stön des Noom (Of di Noom Daimler-Benz) fuar Maskiinen, hur em höm üp forlet kür en wat sa waker ek önsteken ging. Sent di niigentiger Jaaren heer man dit "Marketing" aurhun wonen, en em es diartö aurgingen, fuar ark nii Taacht en ain Firma iipentömaaki. Di Haurfirma jit öntwesken Daimler AG. Sa waar fan di Busfirma EvoBus, üs em Kässbohrer aurnomen her, en diarfan jeft et al ombi 5 Önerfirmen. Fan di Smart waar en Firma Smart, üs di Swaitser, diar höm di Smart üttaacht her, niin Lest muar her. Me di Elektroautos skul uk diarfuar en Firma üttaacht uur, en des jit Mercedes-Benz EQ.
Ik fortel dit, aurdat em waker döörenachler kumt, en diarom ken dit wiis, dat jen of di üđer Noom ek rocht iinseet es.

Sent dit weđer Daimler jit, önerskriift Gottlieb Daimler aaftinoch di Winjskiiwen fan di Wainer.

Di Winjskiiv fan en Bensiin-Mercedes me Önerskreft fan Gottlieb Daimler.
Bi di EQC 400 heer Mercedes önerskrewen. Mesken her Gottlieb niin Tir.

Mercedes-Benz[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di B 250e her Technik fan Tesla. Dit Model waar man ek olter lung becht.

Smart[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Des Skeltern weegi di Smart 453 EQ, wat jest üs "ED 4" forkoopet waar. Dit es di Elektrowain fan di trēr Bechningsaart 453.

En E-Smart fan di Gimiindi Söl uur āpleeren.
Des es en Smart Fortwo, hat jeft uk jit en Smart Forfour me fjuur Plaatsen.
Dit Logo ön di Sir jit "ED" - "electric drive"
Dit "ED feel wech, aurdat Smart nü noch tö "EQ" jert.
Fuarn ön di Wain uur dit fuaral skitig.
Achtern kām uk sa'n Plastikplaket hen.
Dit ual Teeken wiar gur maaket: Bokstaawen, wat om en Steekdoos teenk let.

Mercedes-Benz EQ[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dit es di Daachterfirma, wat Daimler fuar Elektrowainer iipenmaaket heer.
Dit jest Automodel jit Mercedes-Benz EQC en uur ön Bremen sa üs ön Peking becht.

2,5 Tenen Wecht en nemt Energii sa üs en Renault Master.
Di Prisen fuar di Master en di EQC 400 sen uk ek sa fiir ütenachtler.
Plaats heer des Mercedes mesken alik sa fuul üs en Kombiwain.
Bet sküüv kumt bi sa'n Mercedes ek üp ön.

Hyundai[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Di Hyundai Motor Group becht sent 1975 Persoonenwainer.
Me di Kona en di Ioniq heer di Autofirma tau Elektroautos on Gang.

Di Hyundai Ioniq jeft et uk me Bensiinmaskiin üs Hybrid.

Jaguar Land Rover[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dit Elektroauto fan Jaguar jit Jaguar I-Pace

Sa üs bi Mercedes es uk bi Jaguar ek ales lik.
Fuar dit Jil skul di Klap noch pasi. - Skreft es uk sküüv.
Gleer en klaar üs en Ro80, dit mai ek rocht tö di wakeri Kat pasi.
En gleer Köörkast me lüng Weelenstant.
Di I-Pace heer niin Spaari-Weelen. 245 mm sen bal sa breer üs bi di Bensiiner.
Dit Jaguar-Teeken sjocht uk muar üt üs Spöltjüch fan Taiwan.

Nissan[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Fan Nissan uur di Leaf en di E-NV 200 önböören. Fan di Leaf jeft et al di taust Bechningsreeg, man üp Söl sen deling (Krölenmuun 2020) bluat hok fan di jest Reeg tö finj.
Di Leaf sa üs uk di E-NV 200 kür em üp Söl al ütlii, jen E-NV 200 es somtirs üp Straat tö raaki.

En Nissan Leaf ZE0 fan 2017 ön Kairem

En Nissan Leaf ZE1 fan 2018 ön Kairem.

Renault[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En Renault Kangoo ZE fan di jest Bechningsreeg me 22-kWh-Baterii lapt sent hok Jaaren bi di Sölring Foriining.
Des Model heer di leengeri Karoserii.
Hok Renault Kangoo ZE fan di taust Bechningsreeg me 33-kWh-Baterii laap bi di Benen-Diken-Hof ön Kairem. Lüng Karoseri.
Bi di Forkooper staant en kuurt Kangoo ZE, achtern söner Winingern en me Sküüvdüür rochts.
Jest Bechningsreeg, kuurt Wain söner Winingern.
En Renault Twizy fan di SVG üp Söl.
En Twizy ken uk jens twert parki.
Dit KLM (Kommunales Liegenschaftsmanagement) ön Weesterlön heer al masi Renault Zoe. Di sölwern Wain ön di Achtergrün jert tö di LZV (Landschaftszweckverband)
En Zoe fan di Gimiindi Söl uur āpleeren.
Des Zoe heer en Baterii me 52kWh, wat "ZE 50" jit.
Di Zoe es uk aaft privaat ön Gang.
Des Zoe heer en Baterii me 41kWh, wat "ZE 40" jit.
Di Master ZE heer en 33-kWh-Baterii en nemt ombi 21 kWh fuar 100 km, staant diar skrewen.
Di Motor kumt fan di Zoe, en diarme skafet di Master man jüst 15% di Bārig āp.

Tesla[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Model S

Di Benen-Diken-Hof ön Kairem heer sent hok Jaaren en Tesla Model S me 75 kWh-Baterii.
Dit Model S es fuar ombi 25 kWh üp 100 km bikeent, man dit giar uk jens me 16, wan em üppaset.
Fan fuarn sjocht di Tesla gaar ek sa gurt üt üs sin Bensiinkoleegen fan Mercedes.
En Tesla Model S me gleesen Taak ön Woningstair.
Dailk fuar leenger.
Töhop me en Bateriiaart, wat al 300.000 km en muar löpen es, kür dit fuarhualing wiis.
Sent 2019 ken em di 75kWh-Baterii ek muar fo.

Model 3

Aartig wat litjer en uk gönstiger es dit Model 3 önliar. Di Wain skul jest "Model E" jit, man diarfan kām Strir me en Firma, wat di Noom al fuar wat ön Gang her.

Des Model 3 heer me tau Motooren aartig Damp.

Model X

Dit Model X es en Family Van, en Aart fan Mikrobus, wat achtern Düüren sa üs Jüken heer ("Falcon doors"). Dit jert dö di hooger Klas en es uk ombi sa jüür üs en Model S.

Sa'n Lek skel jen haa: En Model X staant sa gur üs frii üp Plaats.
Öndreft aur fjuur Weelen giar bi Elektrowainer rocht iinfach me tau Maskiinen.

Model Y

Sent 2020 jeft et dit Model Y, wat en binai bluat hooger bechti Model 3 es.

Streetscooter[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En Streetscooter fan en Elektrofirma üp Söl.

Volkswagen AG[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Tö di Volkswagen AG hiir masi Marken sa üs Audi, Seat, Škoda, Bentley en Volkswagen.
Des haa aaftinoch jen Platforem fuar forskeligi Modeli fan di Marken. Sa sen VW Up!, Škoda Citigo en Seat Mii binai lik becht, man di Prisen en hok Ütstafiaringen sen forskelig maaket.

Audi[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Dit jest Elektroauto fan Audi es en swaari SUV.
Di Noom es Audi e-tron (staant uk ön di güül Brems-Saareln)
Ön di Siren sen Kameras, niin Ütspailen (Ken em tökoopi)

Porsche[Bewerke | Kweltekst bewerke]

2015 heer Porsche en Auto me di Noom Mission E fuarstelt, en hentö dit Jen fan 2019 wiar diarfan di Taycan uuren, dit jest Elektroauto fan des VW-Daachter.
Porsche heer üp Söl en Hüs becht, hur em Autos önluki en hüüri ken, dat em diarme üp Ailön ombi köör ken. Tö des Wainer jert uk di Taycan.

Bi "Porsche auf Sylt" uur Autos forhüürt, en des mut hol riin wiis.
Wat sa'n Sportwainrüter es, di skel hol sin ain rensket Düür haa.
En Taycan Turbo bi "Porsche auf Sylt".
Gurt güül Bremssaareln, uk wan en Elektrowain dach Rekuperatsjoon her.
Taycan Turbo fan achtern.
Des Wain her en Numer me 993, mesken jit des Typ sa.

Dit Hüüsing fan "Porsche auf Sylt" (Nuurđersir).
Benen staant en wit Taycan.
Porsches haa ja diar hok muar fan tö nemen.
Hoken fraaget eeđer Kliima, wan dit dach sa āpskailig emotsjonaal es?
Wan dit sa ütsjocht en me neongreen Bremssaareln stjunkt sa'n Cayenne gaar ek muar.

Volkswagen[Bewerke | Kweltekst bewerke]

En VW E-Up fan di jest Bechningsreeg ön Kairem üp Söl.

Di VW E-Golf es en ombecht Golf VII, wat et uk me Jölingsmaskiinen jeft.
En E-Golf fan en Straatenbechningsfirma ön Muasem üp Söl

Dit en des[Bewerke | Kweltekst bewerke]

"Tanket" uur Itüüs, sa üs ön des Wallbox.
Me olerhun Taachten uur forsaacht en bring muar Elektrowainer üp Straat.

Navya, di "autonoomi" Bus[Bewerke | Kweltekst bewerke]

2019 waar di Navya naa Söl stjüürt, en Bus, wat ek autonoom köört, man di ken fuar en Streek programiaret uur.
Wan niin Baariliren ön Kairem sen, köört di lerig ombi, aurdat em me Weel wakerer önerwai es.