Simbabwe

Faan Wikipedia
Tekst üüb Fering


Flag faan Simbabwe
Simbabwe uun Aafrika

Simbabwe [zɪmˈbapvə], amtelk Republiik faan Simbabwe (üüb Shona: Nyika yeZimbabwe; üüb Nuurd-Ndebele: Ilizwe leZimbabwe; üüb Ingels: Republic of Zimbabwe [zɪmˈbɑːbwɪ]; iar Süüdrhoodeesien), as en banenstoot uun a süüd faan Aafrika. Uun a süüd leit Süüdaafrika, uun a uast Mosambik, uun a nuurdwaast leit Sambia an uun a süüdwaast leit Botsuana. At wurd Zimbabwe bedüüdet „stianhüsing“ üüb Shona. At lun hee 13.061.239 lidj (2012)[1]. At hoodsteed as Harare.

Geografii[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Geograafisk Laag[Bewerke | Kweltekst bewerke]

At lun dialt grensen mä fjauer lunen. Det lingst grens (1231 km) faan Simbabwe wurt mä Mosambik and det kurtst (225 km) mä Süüdaafrika diald. At lun dialt uk en 813 km lung grens mä Botsuana an en 797 km lung mä Sambia.

Berger[Bewerke | Kweltekst bewerke]

De huuchst berig (2,592 m) uun Simbabwe as Nyangani Berig. De naisthuuchst (2436 m) as Binga Berig, wat mä Mosambik diald wurt. Dön tau berger lei uun Manicaland Prowins. Öler berger uun Manicaland Prowins san: Rukotso (2404 m), Nyangui (2227 m), Manyoli (2161 m), Nyamakanga (2037 m), Nusa (2029 m), Dombo (2004 m), Ruuinji (1954 m), Gomoringanyani (1912 m), Nyusero (1902 m). En öler berig, Darwin Berig (953 m), leit uun Mashonaland Central Prowins.

Struumer[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Det Sambesi Struum bildet at grens twesken Simbabwe an Sambia. De Limpopo Struum bildet at grens tu Süüdaafrika.

Indialing faan Ferwalting[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Simbabwe hee acht prowinsen an tau steedprowinsen.

Nr. Prowins Grate (km²) Lidj Lidj (tu km²) Hoodsteed Koord
1 Bulawayo 479 676.787 1.413 Bulawayo
2 Harare 872 1.903.510 2.183 Harare
3 Manicaland 36.459 1.566.889 43 Mutare
4 Mashonaland Central 28.437 998.265 35 Bindura
5 Mashonaland East 32.230 1.125.355 35 Marondera
6 Mashonaland West 57.441 1.222.583 21 Chinhoyi
7 Masvingo 56.566 1.318.705 23 Masvingo
8 Matabeleland North 75.025 701.359 9 Lupane
9 Matabeleland South 54.172 654.879 12 Gwanda
10 Midlands 49.166 1.466.331 30 Gweru

Befölkring[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Efter det letst folksteeling faan 2012 hed Simbabwe 13 061 239 iinwenern. 6 280 539 faan a lidj wiar karmen an 6 780 700 wiar wüfhööd[2].

Spriiken[Bewerke | Kweltekst bewerke]

A trii spriiken, wat dön gratst taal faan spreegern haa, san Shona, Nuurd-Ndebele an Nyanja.

Histoore[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Maschonalun un Matabelelun wurd 1888 protektoraaten faan faan det Britisk Süüdaafrikoons Sellskap. A nööm Süüdrhoodeesien wurd för at lun faan 1901 brükt. At lun wurd 1923 en britisk kolonii. Det wurd 11. Nofember 1965 oner en witj manerhaidsregiaring suwereen. En suart muarhaidsregiaring wurd 18. April 1980 grünjlaanjen. A nööm faan’t lun wurd tu liker tidj tu Simbabwe feranert. De iarst president faan Simbabwe faan 1980 ap tu 1987 wiar Canaan Banana.

Politiik[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Simbabwe as en republiik. A president faan't lun sant 1987 wiar Robert Mugabe, iar hi 2017 faan Emmerson Mnangagwa ufliaset wurd.

Bütjenpolitiik[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Simbabwe as lasmoot faan dön Feriand Natschuunen sant 25. August 1980.

Kwelen[Bewerke | Kweltekst bewerke]

  1. www.citypopulation.de
  2. https://web.archive.org/web/20170110192409/http://www.zimstat.co.zw/sites/default/files/img/National_Report.pdf